Skoðun:
Nauðganir í skjóli friðhelgi heimilanna

Knúin til viðbragða
Eins og þjóðinni er kunnugt um, hef ég undangengna áratugi átt því láni að fagna að hafa geta orðið að mannúðar- og kærleiksástæðum, mjög sterkur áhrifavaldur hvatningar, verndar og skilnings í lífi samborgara minna sem hafa í örvæntingu og vanlíðan snúið sér til mín af ýmsum ástæðum hlekkja eða fjötra fortíðar eða nútíðar í von um stuðning og skjól í mínu farteski bæna, reynsluþekkingar og dulargáfna. Stundum hefur tekist að opna augu fólks og létta því lífsgönguna og er það vel. En í ákveðnum tilvikum, þar sem kemur að leyndarmálum sem liggja í skjóli friðhelgi heimilanna, er þraut, pína, misskilningur og skammar- og sektaráþján þess sem ásjár leitar vegna óréttlætanlegs athæfis náinna, svo kvalafullt að viðkomandi notar ekki bara mjög undarlegar og annarlegar leiðir til að leita stuðnings heldur getur tæplega, jafnvel eftir ávinninga sér í stað, horfst í augu við að slíkt hafi í raun gerst. Svo rosaleg er annars vegar reiði viðkomandi og hins vegar sú gríðarlega skömm og vandlæting á að hans eigið hold og blóð skuli geta beitt sér gegn einstaklingnum varnarlausum og gert hann að kynlífsþræli fyrir ástvini. Hér er ég að tala um sifjaspell.
Það vill þannig til, að á undangegnum tveimur árum hef ég í miðjum afleiðingum vinnuslyss sem hefur reynst mér þrautinni þyngra, flækst inní, eins og fyrir tilviljun, þrjú mjög erfið tilvik hrottafenginnar kynferðislegrar misnotkunar barna í heimahúsum af hendi náinna. Í dag eru þessi börn fullorðnir einstaklingar og áratugir liðnir frá atburðum fortíðarinnar. Um er að ræða þrjá stórvel gefna og athafnasama einstaklinga og viljasterka, sem virðast í fljótu bragði færir í flestan sjó. Einn þessara þriggja stendur þó upp úr vegna afburðavits, sérgáfna og alls sem prýða má þann sem er meira virði en við hinir vegna mannkosta og framskarandi upplags. Allir eiga það sameiginlegt að hafa náð umtalsverðum starfsárangri og vera sérlega vel settir í samfélaginu bæði hvað varðar virðingu, áhuga annarra á þeim og ekki síst vegna augljósra mannkosta.
En hvers virði er slík mannleg höll þegar grunnurinn er veiklaðri en ekkert vegna stórfelldra glæpa sem framdir voru á viðkomandi fórnarlömbum áratugum áður, í skjóli ástar og trausts þeirra á foreldrum sem síðan reyndust þeirra hættulegustu óvinir, hreinir sakamenn, níðingar og nauðgarar?

Ást og traust nýtt til svika
Þar sem ég hef eins og fyrir tilviljun eða fyrir ásetning æðri máttarvalda, gerst áhrifavaldur í lífi þessara fórnarlamba og málin hafa verið misflókin og erfið til úrlausnar og léttis fyrir fórnarlömb, tel ég það siðferðilega skyldu mína, ekki síst sem aðila sem aldrei hefur orðið fórnarlamb viðlíka viðbjóðs og sem móðir og amma væntanlegra barna sem munu þurfa að geta treyst fullorðnum, ekki síst foreldrum, að upplýsa þjóðina um hvað mikill stórglæpur er samfara þeim níðingshætti sem liggur í hvers kyns nauðgunum, þar sem gerandi er ekki látinn taka afleiðingum gerða sinna, heldur getur ótruflaður í skjóli friðhelgi heimilisins, haldið áfram að valda sínu eigin holdi og blóði slíkri kvöl og þjáningu sem slíkt athæfi felur í sér sem framið er af grimmd, samviskuleysi og hrottaskap þess sem barnið elskar, treystir og dáir umfram aðra. Það segir sig sjálft að viðlíka stórglæpir eru miklu flóknari og varhugaverðari og leyndari heldur en afleiðingar þeirra ófyrirgefanlegu nauðgana sem fara fram á öðrum vettvangi og eru þjóðinni ljósari og réttarkerfið tekur á.
Uppeldishlutverk foreldris hlýtur að liggja að stórum hluta í skynsamlegri og réttlátri forræðishyggju sem vegvísi að framtíð sem hlýtur að fela í sér þjálfun til samskipta við hvort kynið sem er, sem eru heilbrigð og sönn og kærleiksrík. Heilbrigt samband foreldris og barns á ekki að liggja í svikum, vanhelgun, lygum, óheiðarleika, feluleikjum og leyndarmálum sem innifela í eðli sínu skjól fyrir ódæðisverk, framin á barni af foreldri. Heilbrigt samband á heldur ekki að liggja í því að búa um í sálarlífi barns sjálfsútskúfun, stórfelldan ótta og kynferðislegan undirlægjuhátt og óeðlilega þræls- og þjónustulund. Það sem ég á við, er að þau óeðlilegu og óheilbrigðu samskipti sem barn lærir sem bundið er í viðjum sifjaspells, eiga það til að færast yfir á önnur sambönd seinna meir í lífi fórnarlambsins. Við eigum ekki, eins og gerist í tilvikum sifjaspella, að þjálfa upp viljalausar undirlægjur í höndum allra þeirra óprúttnu einstaklinga sem barnið getur hitt síðar á lífsleiðinni, sem geta viljað endurtaka leik fortíðar af því að fórnarlambið er niðurbrotið vegna fortíðarreynslu sinnar og ber ekki hönd yfir höfuð sér. Á fyrstu stigum fullorðinsára eru fórnarlömb sifjaspella sérstaklega berskjölduð fyrir deyfandi áhrifum vímuefna, sem tímabundið geta breitt yfir þá óbærilegu sorg og þjáningu sem nagar þau að ósekju, þar sem þau ekki bara útskúfa sjálfum sér vegna synda annarra og glæpa heldur líka vegna þess að þau finna og verða þess áskynja að notagildisviðhorf annarra virðist vera altækt undir vissum kringumstæðum og því heldur kynlífsþrælkunin oft áfram í gegnum aðra. Einstaklinga sem eru óprúttnir og velja frekar að misnota varnarlausa heldur en að styðja þá til sjálfshjálpar og aukinnar sjálfsvirðingar. Við sem köllum okkur kristinn vitum að við misnotum ekki náungann heldur reynum að hjálpum honum eftir bestu getu.
Öll börn elska foreldra sína. Líka þau sem verða fyrir kynferðislegu ofbeldi heima fyrir. Samband foreldris og barns er byggt á algjöru trúnaðartrausti og kærleika sem gerir það að verkum að sjúkir foreldrar geta auðveldlega nýtt sér sakleysi barnsins til þess að fremja ólýsanlega glæpi sem aldrei verða teknir aftur. Þegar barn er misnotað kynferðislega eru afleiðingarnar skelfilegar. En þegar níðingurinn er foreldri barnsins eru þær ólýsanlega skelfilegar. Stærra trúnaðarbrot og meiri svik er ekki hægt að ímynda sér og afleiðingarnar eru margflóknari en margur getur, jafnvel með skáldaleyfi, skilið. Það er ekki nóg með að barn sé látið taka þátt í algjörlega óviðeigandi kynferðislegu athæfi, heldur er barnið í flestum tilvikum látið standa í þeirri trú að það sé á einhvern hátt sjálft ábyrgt fyrir því sem gerst hafi. Ólíkt því athæfi sem á sér stað þegar ókunnugir kippa varnarlausum börnum upp í bíla og nauðga þeim og myrða með ofsafengunum hætti, þá fer kynferðislegt ofbeldi í heimahúsum sjaldan fram með offorsi eða barsmíðum. Mun algengara er að gerandinn hafi hvort eð er sem foreldri, það mikil sálfræðileg tök á barni sínu að auðvelt sé að tala það til og tæla til athæfis sem það hefur ekki skilning á að er óviðeigandi og rangt. Þegar barnið smám saman eldist og skilningur þess á sjúkleika þess sem hefur gerst hellist yfir það, fyllist það yfirþyrmandi sektarkennd yfir því að hafa ekki mótmælt eða stöðvað athæfið, krafa sem í raun er ómannúðleg og engan veginn hægt að leggja á saklaust barn sem treystir foreldri sínu fullkomlega án nokkurra efasemda. Því eru afleiðingar sifjaspells margflókið sálfræðilegt fyrirbæri sektarkenndar, skammar, viðbjóðs, sjálfsafneitunar og sjálfsásakana. Niðurstaðan er að fórnarlambið er algjörlega vanmáttugt og getur engar bjargir veitt sér við aðstæður sem framkalla vegna viljaleysis, afturhvarf til tilfinningalegrar og sálrænnar reynslu þeirrar valdníðslu sem sifjaspellið þjálfaði þau í. Þau eru því tilvalinn fórnarlömb hvers kyns níðingsháttar þeirra sem af samviskuleysi og forherðingu í skjóli valds, aflsmuna eða fagurgala, níðast á viðkomandi fórnarlambi bjargarlausu.

Liggur líkn og lausn hjá okkur?
Hvernig getum við verndað börnin okkar fyrir vanhelgun og vanvirðingu sifjaspella? Við getum ekki sæst á það að í friðhelgi heimilanna þrífist stórskaðlegir verknaðir framdir af glæpamönnum og að landslög verndi slíka hegðun með því að rjúfa ekki friðhelgina þannig að refsa megi slíkum gerendum án þess að ætlast til að barnið beri persónulega ábyrgð á þeim framkvæmdum. Það sem mér dettur í hug til ráða er að það séu sett landslög til verndar börnum sem liggja í því að þau séu uppfrædd í leikskólum og barnaskóla, um góða snertingu og slæma snertingu. Jafnvel væri hægt að koma á fót innan menntakerfisins eins konar samskiptakennslu fyrir börn, þar sem farið væri yfir helstu þætti heilbrigða samskipta við aðra. Leggja þyrfti áherslu á að við eigum að vera góð hvert við annað og alltaf að virða skoðanir og vilja hvers annars. Hluta þessarar kennslu yrði þá beint sérstaklega að óviðeigandi samskiptum og hægt væri að kenna börnum hvaða hluta líkama þeirra sé óviðeigandi að leyfa öðrum að snerta og öfugt. En fyrst og fremst yrði að leggja áherslu á að hvetja börn til þess að segja einhverjum fullorðnum frá því ef þau grunar að eitthvað sé ekki með felldu í samskiptum þeirra við aðra, hvort sem það eru skólafélagar, ókunnugir, kunningjar eða foreldrar. Ef að ekki er á þau hlustað á fyrsta stað sem leitað er til, þá þarf að kenna þeim að gefast ekki upp heldur leita til einhvers annars. Fólk sem vinnur með börnum eins og kennarar, þarf auk kennslufræðinnar að læra að taka eftir hegðun barna þannig að hægt sé að greina þau börn úr sem sýna einkenni þess að eitthvað sé stórlega að heima fyrir sem mögulega mætti tengja misnotkun eða viðlíka valdníðslu. Ef að grunur lægi fyrir að eitthvað væri að, þá væri fyrsta skref að kalla foreldra á fund vegna þessa og meta viðbrögð þeirra út frá þeim fundi. Þá mætti spyrja foreldra hvort þeir hefðu orðið varir við breytingar á hegðun barnsins heima fyrir og færi allt slíkt fram án ásakanna. Í kjölfarið yrði útskýrt fyrir foreldrum að ástæða þætti til að rannsaka mál barnsins nánar þar sem alla hegðun sem benti til kynferðismisnotkunar bæri að skoða nánar og komast að rót vandans hvar sem svo hún gæti legið. Það þarf að útskýra fyrir fólki að óeðlileg kynferðishegðun barna (umfram eðlilega forvitni og læknisleiki) sé ekki meðfætt né eðlilegt athæfi heldur lært fyrirbæri og því verði að beita öllum ráðum til að finna ,,kennarann”. Ef að í ljós kemur að barnið hefir lært slíkt af öðru barni, þá væri eðlilegast að rannsaka hagi þess barns örlítið nánar og fá forráðamenn þess til liðs við þá rannsókn til að finna út hvar upphaf slíkrar þjálfunar liggur.
Í allri baráttu gegn kynferðismisnotkun barna af hendi foreldra, má segja að um sé að ræða Davíðs og Golíatsbardaga, þar sem hlutur Davíðs virðist heldur vondapur og vart líklegur til sigurs sem þó reyndist verða eins og þeir vita sem þekkja Biblíuna. Þessi mál eru vandmeðfarin og viðkvæm og hjúpuð leyndardómshulu sem gerir það að verkum að erfitt er að ráða bót á þeim. En við verðum að berjast gegn þessu ekki síst sökum þess að um er að ræða óbærilegt víti fyrir fórnarlambið vegna þess djúpa ástar- og trúnaðarbrots sem það verður fyrir. Dæmin sýna því miður að fullorðnir einstaklingar sem eiga þennan sársaukafulla bakgrunn taka ekki bara út óbærilegar þjáningar á meðan framferðið á sér stað heldur jafnvel áratugum saman eftir að því lýkur, sem liggja ekki síst í sektar- og skammarkennd sem náttúrulega er alröng því fórnarlamb verður aldrei ábyrgt fyrir syndum gerandans þó það sé neytt til þátttöku í slíku athæfi.
Ég sem foreldri og kristinn einstaklingur neita að trúa því að börnin okkar sem Faðirinn gefur okkur til að hlúa að og hvetja á kærleiksríkan og jákæran hátt, séu skikkuð, í framhjáhlaupi alls sem er heilbrigt og kærleikshvetjandi, inn í þann hremmingarheim mannfyrirlitningar þar sem réttur friðhelginnar er svo mikils virtur að jafnvel nauðgun foreldris fær líf og þróast sem sannleikur í sálarlífi þess barns sem fyrir slíkri sorg og þjáningu verður. Hinir verða að vera tiltækir í lífum ekki bara sinna barna heldur annarra líka, gruni þá að eitthvað í lífi viðkomandi sé honum ofraun og falli undir einhvers konar valdníðslu eða vanhelgun sem við getum ekki varist sem börn vegna umkomu- og þekkingarleysis okkar á eðli ódæðanna. Allra síst ef að versti óvinur okkar og sá hættulegast reynist vera þeir sem við elskum og treystum best, þ.e. foreldrar okkar eða þeir sem ganga okkur í foreldrastað.

Höf:Jóna Rúna Kvaran,
Blaðamaður og rithöfundur.
+++Umræða:
Lygin: lyfseðils-lofgjörð taparans

Í kjölfar þess að ég horfði á sjónvarpsþátt með þjóðþekktum einstakling sem vill svo til að ég átt sjálf viðtal við um 1990, get ég ekki orða bundist. Ég var afar hrifin af því sem þessi einstaklingur sagði því hann var opinn og hreinskilinn. Stór hluti þáttarins snérist um lygina. Hvernig hann notaði lygina meira og minna að því er virtist að tilefnislausu. Þar sem þessi aðili er magnaður áhrifavaldur í lífi stórs hluta íslensku þjóðarinnar og ekki síst unga fólksins, þá skiptir máli að viðkomandi benti á að, að degi loknum þegar hann liti yfir farinn veg, þá var honum ljóst að hann hafði beitt fyrir sig lyga-lyfseðli sem í raun þjónaði engum tilgangi og var algjörlega óþarfur. Viðkomandi sagðist iðrast þessarar notkunar en það var of seint. Lyginni var sáð. Þessi aðili benti á sjálfum sér til varnar, að viðkomandi hefði byggt í átján ár líf sitt á lygi og því væri svo handhægt og eðlilegt honum að grípa til hennar hvort sem það væri nauðsynlegt eða ekki. Það sem hann var að tala um var líf í óreglu, líf þar sem
vímuefni voru hvati að tilvist viðkomandi og ráku hann til verka sem stundum voru þess eðlis að til þess að geta fóðrað og réttlætt ranga breytni sína þá varð hann að grípa til þess að skrökva að samferðafólki sínu. Augljóslega áleit þessi aðili að sannleiksvangeta væru Akkilesarhæll þeirra sem veikja vilja sinn af ásetningi og geta ekki fóðrað ranga hegðun sína og falið nema með því að ljúga til um staðreyndir. Þetta er auðvitað rétt, slík vopn nota flest allir sem misnota áfengi eða lyf. En sannleikurinn er sá að þeir eru ekki einir um viðlíka breytni. Við hin erum líka sek um að nota lygi sjálfum okkur til framdráttar, annars vegar til að þykjast vera annað en við erum í augum samferðafólks okkar og annarra, og hins vegar til að koma okkur fyrir, jafnvel á kolvitlausum forsendum, hvort heldur er í starfi eða tilfinningum annarra.
Það sem heillaði mig við umræddan aðila í sjónvarpsþættinum góða, var að í átta ár hafði viðkomandi ekki notað neitt sem veikti vilja hans en sagðist samt hafa logið af gömlum vana hvort sem það var nauðsynlegt eða ekki, hvort sem það átti að fela eitthvað eða ekki eða gera viðkomandi merkilegri í augum annarra eða ekki. En á síðustu átta árum hefur þessi aðili fengið persónulegt áfall yfir því að hafa verið að skrökva endalaust og sífellt, en það var of seint. Hann gat oftast ekki lagað það sem þegar var búið að plægja og sá, og það var sæði tortryggni og ranghugmynda í huglægan jarðveg annarra.
Jafnvel þó að viðkomandi hafi tekið sér tíma í það að reyna að leiðrétta lygaatferli sitt, þá er ekkert sem segir að viðkomandi hefði í fyrsta lagi náð í þann sem hann laug að eða verið fær um það að snúa við þeim vaxtarbroddi lygafræs sem hann þegar var búinn að koma fyrir án þess að það væri nokkur sérstök ástæða til nema bara gamall vani.
Þessi hreinskilni þessa ágæta aðila segir okkur að það kannski fer betur á því að við venjum okkur á í samskiptum, til þess að tryggja það að við séum ekki kvalin af sektarkennd og vandlætingu á eigin persónu, að venja okkur á að hafa samskiptaseðilinn af annarri tegund heldur en skrök-hlaðinn. Eðlilegra væri siðferðislega að temja sér að segja satt og rétt frá í öllum tilvikum og ef við ekki treystum okkur til þess að segja bara: það hentar mér ekki að vera hreinskilinn og heiðarlegur og þess vil ég ekki tjá mig um tiltekna hluti, atburði, tilfinningar eða það annað sem gæti borið á góma í samræðum okkar. Þannig hugsandi myndum við einfaldlega fría okkur því ókristilega hugarþeli að vera að sviðsetja sjálf okkur í hugum annarra þegar það þjónar tilgangi, því við vitum það að samkvæmt boðorðunun eigum við ekki að hnika til staðreyndum.
Þessi tiltekni áhrifavaldur í íslensku samfélagi kann greinilega þessi boðorð og hefur trúlega verið kennt þau annað hvort í bænum sínum með foreldrum í frumbernsku eða þá síðar í kristnifræði í skóla. Það hvarflar að mér, vegna eigin reynslu, að viðkomandi hafi lært þetta heima og það sé það sem kom upp í hugann að loknum lygadegi. Ástæða er tvenns konar. Í fyrsta lagi þá æxlast það þannig að ég sjálf ásamt systkinum mínum var löngu fyrir allan skólavist búin að læra allt varðandi boðorðin og fékk nákvæma útlistun á innihaldi þeirra og hvernig bæri að nota þau frá móður minni þó svo að ég hafi ekki alltaf borið gæfu til að fara eftir þeim. Ég segi eins og eitt systkina minna sagði (sem reyndar er sama kyns og umræddur aðili og sami töffarinn að sjá og líka áhrifavaldur á ungt fólk, en af öðrum toga) að ef ég geri rangan hlut, og hegða mér á skjön við það sem ég í hjarta mínu veit vegna þess sem mamma mín kenndi mér á sínum tíma, að ég á voðalega erfitt með að fylgja sjálfri mér eftir á rangan hátt því það kemur alltaf upp það sem hún kenndi mér á endanum. Ef ekki jafnóðum þá sækir það á mig þegar ég reyni að sofna, en þá er ekkert sem segir að ég geti lagað hlutina, en komi það upp á meðan ég er að gera ranga hluti þá hætti ég við einfaldlega vegna þess að þetta er það sem mér var kennt. Ég er klár á því að við erum öll sek um að nota sannleikann rangt einhvern tímann og ég er engin undantekning frá því, en með tilliti til þess hvaða skaða lygar geta valdið í samskiptum og áhugaleysi á því sem sannara reynist, er full ástæða til þess að taka orð þessa áhrifavalds alvarlega en gera enn betur, einfaldlega vera ekkert að ljúga; þá þarf ekkert að hafa neina sektarkennd og sofna við þá tilfinningu að maður hafi gefið kolvitlausa mynd af sjálfum sér með því að afbaka staðreyndir og svíkja þannig aðra. Ástæða þess að mig grunar að áhrifavaldurinn sem lýgur af gömlum vana en vill ekki ljúga, sé af sömu ástæðu og ég og systkini mín viljum helst ekki gera það, er þessi. Ég kynntist nefnilega þegar ég var ung að aldri móður þessa manns eftir að hún lenti í hjólastól. Við ræddum lítillega meðal annars mun á réttu og röngu atferli í samskiptum og hún sagði við mig: ,,Jóna, ef að fólk hagaði sér kristilega við hvort annað og breytti eftir lögmálum Drottins þá væru engin vandamál í heiminum sem rekja má til ómerkilegheita”.
Þar sem þessi opinskái aðili skiptir sköpum fyrir íslensku þjóðina á tilteknum sviðum, þá vil ég skora á hann af því að ég veit það sjálf að mamma hans og mamma mín höfðu réttu sjónarmiðin í samskiptum, að hætta þessum lygasamskiptum. En eins og samfélagið er í dag þá erum við flest sek um einhvers konar sannleiksvankanta og við getum því miður beitt óheilindum sannleiksbresta fyrir okkur þó svo að við höfum ekki alltaf byggt líf okkar öllu jafna á lygum, hvort heldur er í sambúð, úti á vinnumarkaðinum, varðandi nám, eða getu, eða það annað sem við álítum að geti gert okkur merkileg í augum þeirra sem eiga við okkur samskipti. Þetta þýðir að við eigum að velja að segja satt og rétt frá, þó það sé erfitt og geti haft óþægilegar afleiðingar, því þannig erum við í liði sigurvegarana og söfnum andlegum vöðvum sem kannski sjást ekki öllu jafna en hafa samt áhrif á allt sem við tökum okkur fyrir hendur og ekki síst sem varðar verk okkar, langanir og þau samskipti sem eru náin eða ekki sem skipt geta sköpum og þá af því að við erum eins og við erum. Ef við gefum ranga mynd af sjálfum okkur, verkum okkar, aðstæðum og löngunum þá erum við í ,,stórskotaliði” taparanna sem brussast áfram og er í raun og veru nákvæmlega sama hvort þeir nota andlegar öskutunnur sem knetti til að villa á sér heimildir og sparka í aðra með. Svo litlar eru kröfurnar til að vera sannur, heiðarlegur og trúverðugur þannig að við séum sómi og góðar fyrirmyndir fyrir þá sem eiga við okkur tal. Mitt mat er að betra sé að eiga minna af öllu og aðgang að færri tækifærum en vera sigurvegarar sem segja satt og rétt frá við sem flestar aðstæður eða sleppa því frekar að koma hugmyndum sínum og vilja á framfæri ef að slíkt á að vera í öskutunnulíki eða einhverju álíka sem er hugsað fyrir úrgang sem við viljum ekki eiga og safna og gera að neins konar styrk eða auðlegð í okkar lífi heldur lítum á að megi missa sig í öllum tilvikum.
Mín áskorun er: það er ekkert að því að eiga lítið, hafa lítið og vera kannski lítið fyrir mann að sjá, en vera maður sjálfur og þora að standa á trú sinni á því sem er einhvers virði og fellur ekki undir neitt sem er í líkingu við lygar, heldur en að eiga allan heiminn og hafa gefið samferðafólki kolvitlausa mynd af sér, en vera minna virði en ekki neitt. Ekki einu sinni öskutunnufær. Ég vil segja, heyr, heyr fyrir þér þjóðargersemi, sem viðurkenndir að við eigum ekki að ljúga eins og þú gerðir af gömlum vana en vildir breyta, og gangi þér það vel, og okkur hinum líka sem við vitum að við getum ekki logið að Drottni. Hann sér, heyrir og veit allt og því er ekki til neins að vera að gera sig merkilegan með því að beita slíkum huglægum hörmungar- hannyrðum fyrir sig í von um að niðurstaðan verði falleg eftirsóknarverð, sérkennileg og andleg lopapeysuniðurstaða: það verður bara lyga-lofgjörð sem er líknarlaus og ljótleikinn uppmálaður. Slíkt huglægt sóðaatgervi er einskis virði í augum þeirra sem fyrir verða og átta sig á að lokum, hvað þá í augum Skaparans, elskurnar.

Jóna Rúna Kvaran
Blaðamaður og rithöfundur.