Lesblindan

Þegar manni verður hugsað til baka og minnist þess sem að henti mann, þá óneitanlega kemur upp í hugann eitt og annað varðandi skólann. Það vill þannig til að ég er lesblind þannig að fyrsta einkunnin mín var ævintýri líkust því það er ósennilegt að nokkur núlifandi Íslendingur hafi upplifað einkunnagjöf eins og ég get státað af svona seint á ævinni, verandi 53 ára gömul, minnug þess að lífið hefur ekki alltaf verið dans á rósum. Ég var það mikið barn og það einföld, að þegar ég fékk þessa frábæru niðurstöðu, þá greip ég hana á lofti sem stórávinning og hljóp upp allan hitaveitustokkinn, veifandi blaðinu, því misskilningurinn lá í því i að ég hafði fengið (eðlilega sem lesblindur einstaklingur) í lestri lægstu einkunn sem hægt var að fá eða 0,7 en hélt sjálf að ég hefði fengið 7. þegar ég nálgaðist húsið heima þá hrópaði einkunnina hátt og snjallt þannig að mamma mín kom út í dyr veifandi öllum skönkum í þeirri von að þagga niður í mér. Því auðvitað hafði ég ekki fengið einkunnina 7 heldur 0,7 og full ástæða til að fela slíka niðurstöðu frekar heldur en að flíka um hverfið.
Málið er að þegar maður er lesblindur þá á maður ekkert sérstaklega auðvelt með að læra að lesa. Öll tregða í því samhengi er afar eðlileg. En þar sem mamma mín var afara snjöll kona, víðsýn og vel lesin, sá hún sér leik á borði og setti mig inn í það hlutverk að fara á bókasafnið á hverjum degi og sitja þar til enda, lesandi eitt og annað sem uppörvaði mig og hvatti og taka svo fullt af bókum með mér heim í þokkabót. Þannig hélt hún að ég myndi yfirstíga fötlun mína smátt og smátt. En reyndar var önnur. Það sem gerðist í raun var að ég lærði mjög fljótlega að lesa, að vísu tók það rúmt ár en það var gert á minn sérstaka hátt. Ég fór alltaf línuvillt, annað hvort upp eða niður fyrir línuna og las tiltekin orð kolvitlaust. Eins og öll orð sem byrjuðu á hv- og “og” sem ég las alltaf ,,gogo” og svo framvegis. En ég fékk fljótt mikinn áhuga fyrir lestrinum og aðalatriðið var að ég náði alltaf innihaldinu þótt eitt og eitt orð þvældist fyrir mér. En eins og gefur að skilja þá kom ég alls ekki vel út úr lestrarprófum fyrst framan af skólagöngunni en fór þó stighækkandi vegna þess að ég hefði einsett mér að yfirstíga veilurnar, svo að innan tíðar, eða rúmu ári síðar, hafði ég tekið ótrúlegum famförum og fékk 6 í lestri og svo árinu þar á eftir (tveimur árum eftir 0,7 einkunnina) fékk ég 9 sem verður að teljast glæsilegur árangur hjá jafn fötluðum einstakling og ég var í reynd.
Það sem ég minnist best og mest við bókasafnið sem varð smátt og smátt eins og mitt annað heimili, var þessi óendanlega kyrrð og friður og í raun ástúð sem maður mætti frá stjórnendum þess. Ég sem barn var alin upp á heimili þar sem var óregla á tveimur einstaklingum, stjúpföður og systur, þurfti í raun á þessu að halda. Þessu fylgdi mikill léttir fyrir mig andlega af því að ég var að koma af heimili þar sem var aldrei vitað hver væri drukkin næst því þessir tveir einstaklingar báru veilur fíknarinnar í sér þannig að það truflaði óneitanlega allt heimilislíf. Það voru fleiri sem sóttu á safnið og þar var bróðir minn efstur á blaði. Hann hafði mjög mikla þörf fyrir að lesa og var eins og ég, alæta á lestrarefni. En brandarinn í öllu þessu var að þegar við vorum sett á bókasafnið sótti vinur bróður míns sem hét Bjarni, stíft eftir því að fá bók hjá mömmu minni sem hann las svo smátt og smátt, ekki það að hann treindi sér það, en hann gaf sér nokkra klukkutíma í viðveruna. Held ég svona eftir á að hyggja að piltur hafi ekki síst sótt í nærveur mömmu mínnar sem kom inn til hans við og við og leit eftir honum. Enda var hún afar notaleg og skemmtileg áhugamanneskja um lesefnið auk þess að vera í raun vinur og félagi þó svo þessi drengur gerði sér ekki alveg grein fyrir því.
Þessar stundir á bókasafninu voru afar heillandi en það sama verður ekki sagt um skólann. Það er í raun afar erfitt að vera fallegur, glaður og fatlaður í skólanum, því að ég vakti fljótt mikla öfund stallsystra minna vegna þess að strákarnir voru svo skotnir í mér af því að ég á þessum árum hafði eitthvað það aðdráttarafl sem er óskiljanlegt svona eftir á að hyggja. Þannig að ástarbréfin hreinlega dundu á mér og er mér sérstaklega minnistætt að tvíburar nokkri liðu sérlega kvalir vegna hrifningar ásam pilti sem átti heima skammt frá þeim. Hann var í greindara lagi og skaut þeim alltaf ref fyrir rass því hann var svo ótrúlega sjarmerandi að til þess var tekið innan skólans. Auk þess að fá ástarbréf stóð eftir hverja kennslu stund þegar voru frímínútur, endalaus eltingaleikur um skólalóðina skotnir strákar á eftir vinkonunni í þeirri trú og von að fá athygli hennar, sem var náttúrulega keppikefli sem strákunum þótti verulega eftirsóknarvert. Þetta hafði það í för með sér að stelpurnar urðu sjúkar af afbrýði og lögðust flestar á mig með þeim hætti að hreinasta kvöl var að. Það er mjög erfitt að vera lítill og umkomulaus, komandi frá heimili þar sem voru í gangi jafn umtalsverðir erfiðleikar eins og hjá mér, og verða svo fyrir því í þokkabót verða fórnarlamb eineltis í skóla. Það vita það allir sem lenda í slíku að það frekar vindur upp á sig heldur en að stöðvast ef að hvorki kennarar né aðstandendur taka í taumana og hafa þannig áhrif á að viðlíka áþján létti. Barn sem beitt er slíku óréttlæti brotnar niður smátt og smátt og fer að hegða sér afbrigðilega og oft þannig að það reynir að þóknast meiðendum sínum, sem er náttúrulega fráleitt þegar um er að ræða jafnaldra.
Fyrsti kærastinn
Þegar ég lít til baka minnug þessa atferlis fæ ég hroll, því ekki bara átti slíkt sér stað dögum og mánuðum saman, heldur árum saman og í raun allan barnaskólann. Það var ekki fyrr en í gagnfræðaskóla að þessu ömurlega atferli lauk. Af því varð þvílíkur léttir að vart verður talað um slíkt án þess að minnast þess jafnhliða að þá snerust hlutirnari hægfara við. Í stað þess að vera bitbein hrifningar strákanna og áreitis stelpnanna, þá fór ég sjálf að veita hinu kyninu athygli og varð fljótt svo yfir mig ástfangin að viðlíka á sér vart hliðstæðu þótt víða væri leitað, en því miður náði þessi áhugi minn ekki fram að ganga, en til vara þá vildi svo heppilega til að í eggjasölunni góðkunnu, en þá hafði ég selt egg í um sex ár, var viðlíka sætur strákur að mér lá við yfirliði þegar ég sótt egg í töskurnar sem ég varð að bera þungar langar leiðir og þótti þær bara léttar af því að ég var svo hrifin af gutta. Ég og strákurinn eftir langan tíma fórum svo að vera saman, og það þótti í sjálfu sér ekkert tiltökumál þótt að 14 og 15 ára einstaklingar drægjust hver að öðrum, því í þá daga, kannski sem betur fer, var sakleysið viðloðandi og ekkert það gerðist sem eftirsjá var í. Aðeins smá kelerí og kossar, og kannski smá kreistingar, en ekkert meira en það. Þessi strákur var ótrúlegt bjútí með brún stór augu, pínulitlar freknur, og greiddi hárið á áhrifamikinn hátt frá andlitinu með brilljantíni og með eina og eina bólu til prýðis, sem fylgdi unglingsárunum fast eftir, alveg sama hvort fólk kom frá góðu heimili eða slæmu. Svona risa graftarbólur fóru ekki í manngreiningarálit. Við fórum í bíó og niður á tjörn saman, í skemmtigarða og kíktum upp til Buðuskú og löbbuðum þá hönd í hönd eftir öllum hitaveitustokknum auk þess að fara í austurátt upp til Carlsens minkabana til að skoða allan hundafansinn sem var ótrúlegur. Ekkert það kyn, engin sú stærð né tilbreyting af þessari dýrategund mátti ekki sjá og finna hjá Carlsen ef vel var að gáð og vel leitað. Hjá Buðuskú horfðu málin allt öðruvísi við. Þá sáum við, ég og kærastinn, iðulega heyslátt og kýr hlaupa út úr fjósinu með rassinn út í loftið, tilbúnar í alls kyns slagi til að fá fyrstar að bíta grasið sem óx allt um kring. Þar voru stráin stór og gróðurinn mikill
Fyrsta stóra einkunnin mín í lestri var náttúrulega löngu í höfn þegar að kærastanum kom en til gamans fyrir ykkur sem viljið fylgjast með framvindu lestrarhestsins þá fór kunnáttan stigvaxandi og ég endaðí í 10. ég átti ekki einungis í erfiðleikum með að lesa heldur líka að skrifa og gerði óneitanlega sömu skekkjurnar þar sem og í hinu, og alltaf þegar ég skrifaðu þá kom ,,go” í staðinn fyrir ,,og”. Það er ekkert grín fyrir barn sem er í raun vel gefið að vera haldið viðlíka fötlun. Eftir að ég fullorðnaðist var lesblindan líka til staðar því það má mögulega draga úr henni, eins og ég gerði á minn sérstaka hátt og með hjálp mömmu minnar og bókasafnsins, en sem dæmi þá hef ég unnið fyrir mér sem blaðamaður og rithöfundur og hef þurft að eyða töluverðum tíma í að fara yfir allan texta sjálf, eða láta dóttur mína Nínu Rúnu bara einfaldlega skrifa upp fyrir mig textann til að einfalda ferlið.
Eftir að ég lenti í stórslysinu á skurðarborðinu í þrígang árið 2002-2003 þá jukust allar veilur fyrir í líkamanum, eins og ýmsir kostir breyttust, þá þurfti mér mjög súrt að þurfa að horfast í augu við þá staðreynd að ég þurfti að vera meira upp á hjálp Nínu Rúnu komin en áður því að í þessu hrottalega vinnuslysi og svæfingunum í kjölfar þess, skaddaðist ég svo illa að vart verðum með orðum lýst. Auðvitað er ég fegin að vera betri rithöfundur, skárri málari, og ótrúlega tónvís og feikilega dulræn, en það breytir því þó ekki að það er sorglegt að vita að mér hafi farið aftur í viðlíka hlutum eins og lesblindunni, því ég er ekki bara breytt að því leytinu heldur svona 20-30 viðloðandi einkenni sem eru til hins verra og ég verð að takast á við í framtíðinni, svo sem eins og stam, lömun og margt fleira.