Draumar
Við Íslendingar höfum alla tíð verið miklir draumamenn, enda finnast í frásögnum okkar stórmerkilegir draumar sem ræst hafa og ráðið miklu um örlög manna. Áhugi okkar á draumum hefur ekki minnkað þrátt fyrir hvers konar framfarir á svo til öllum sviðum sammannlegra samskipta. Skýringin á þessum viðvarandi áhuga okkar á draumum er trúlega sú að við erum flest löngu viss um það að þeir eru mikilvægir og upplýsandi um nútíðina okkar ekkert síður en um framtíð okkar og fortíð.

Eins og við þekkjum flest geta fylgt draumlífi okkar neikvæðar tilfinningar og erfið hughrif ekkert síður en jákvæðar kenndir og lýsandi vitglóð sem bregður birtu innra lífi okkar Draumar hafa óumdeilanlega umtalsverð áhrif á líf okkar og athafnir í dag eins og þeir hafa reyndar gert frá örófi alda þrátt fyrir að til sé fólk sem kann ekki að meta gildi og tilgang þeirra sem skyldi.

Það er mat þeirra sem fylgst hafa með draumlífi sínum og annarra að það sé af hinu góða að afla sér staðgóðrar þekkingar og skilnings á því, vegna þess að í draumlífi okkar getur búið vitneskja sem er leiðbeinandi og uppfræðandi ef við leggjum okkur eftir því að skilja tilgang þess. Það er margsönnuð staðreynd að í draumum okkar getur leynst mikilvæg vitneskja varðandi gæfu okkar og gjörvuleika Það er því ekki vitlegt að gera lítið úr eða hundsa drauma sína eða annarra.

Þær tvær tegundir drauma sem eru einna algengastar eru berir draumar annars vegar og tákndraumar hinsvegar. Við skulum skoða þessar tegnundir nánar. Berdreymi kallast það, þegar mann dreymir hárrétt það sem á eftir að henda. Kemur það oftast fram mjög fljótlega eða jafnvel strax. Í slikum draumum hendir það oft að dreymandinn virðist eiga sér sérstakan verndara, svonefndan draumamann. Hann birtist þannig í svefni og segir oft fyrir um óorðin atvik eða varar við því sem kann að vera hættulegt fyrir dreymandann og jafnvel aðra. Oftar en ekki er um að ræða markvissar leiðbeiningar sem geta skipt sköpum um dagfar viðkomandi dreymanda.

Táknrænir draumar eru algengir hjá flestum sem á annað borð hafa fjölskrúðugt draumlíf og birtist þá fólk, atvik og kringumstæður á misljósan, táknrænan hátt. Í ákveðnum tilvikum getur verið mjög erfitt fyrir dreymandann að lesa úr draumum sínum í vöku. En sumum lærist það smám saman. Því stundum endurtaka viss atvik sig sífellt og verða þannig tákn fyrir áþekka reynslu sem er yfirvofandi eða býr í leyndinni.

Flestir muna kannski eftir tákndraum faraós um kýrnar sjö og kornöxin, sem Jósef varð frægur fyrir að ráða. Varðandi þann draum kemur fram, að einn dreymir og annar ræður drauminn. Fyrr á öldum var þetta fyrirkomulag mjög algengt og menn sem gátu ráðið drauma algerlega ómissandi enda iðulega vinsælir og ríkir. Sumir voru það snjallir að lesa úr slíkum draumum að þeir gátu beinlínis haft atvinnu af því. Í dag erum við líklegri til að nýta okkur draumaráðningabækur fremur en að borga öðrum fyrir mögulega ráðningu drauma. Við sem reynt höfum getum þó staðfest að það getur verið erfitt sé að standast leiðsögn sálræns draumráðningamanns og bóklestur kemur ekki í stað innsæis dulræns draumspekings þegar verið er að túlka t.d. tákndreymi.

Sannleikurinn er þó sá við getum sjálf með ástundun og áhuga lært að skilgreina í öllum aðalatriðum eigin draumlíf ef við kjósum það. Það er mikið um endurtekningar og kunnuglegar vísbendingar í draumum hvers manns sem lærist að túlka ef áhuginn og eftirtektin er til staðar hjá dreymandanum.

Að lokum er rétt að geta lítillega þriðju tegundar drauma sem eru svokallaðir hreinsunardraumar og er þar átt við drauma sem eiga sér sálrænar eða tilfinningarlegar skýringar. Í slíkum draumum fær fólk oft útrás fyrir óskir og þrár sem einhverra hluta vegna fá ekki líf í venjulegri vökuvitund. Með viðlíka útrás í draumi má koma í veg fyrir óæskilegar geðsveiflur og bælingar sem gætu heft eðlilegt líf viðkomandi. Þannig getur þessi tegund draumlífs verið viss lausn eða jafnvel bara léttir. Sálfræðingar kunna góð skil á þessari tegund draumlífs og geta oftast leiðbeint okkur varðandi orsök þeirra. Við getum vitanlega sjálf unnið úr mörgum þeirra en ef ekki og þeir trufla daglegt líf okkar er hyggilegt að leita ráðgjafar sálfræðings.
Ég hvet fólk til þess að skoða drauma sína og velta tilgangi þeirra fyrir sér eftir atvikum. Það er ágætt að skrifa þá niður og íhuga líklega túlkun þeirra. Þannig verðum við meðvitaðri um mögulegan áhrifamátt þeirra og þá leiðsögn sem þeir kunna að innihalda.

JRK

Dapurleiki
Af gefnu tilefni getum við flest af og til fundið fyrir einhvers konar gleðileysi. Þegar þannig árar innra með okkur er hentugt að finna leið út úr depurðinni með því að gera eitthvað sem grípur huga okkar og sál föstum tökum og gefur okkur um leið góðar tilfinningar og heppilegar hugsanir.
Þegar við erum máttlítil og leið er jafnframt viturlegt að við gefum líf jákvæðum samskiptum við þá sem eru uppörvandi og glaðir. Hvers kyns vonbrigði í aðstæðum okkar og samskiptum við aðra eru vitanlega verkefni sem við þurfum að vinna úr og leysa af kostgæfni ef mögulegt er. Við eigum ekki að láta vonbrigði draga okkur niður í hyldýpi örvæntingar og ótta við líf sem við erum þrátt fyrir allt knúin til að lifa. Með þó nokkurri fyrirhöfn er hægt að temja sér gleði og yl hið innra ef við viljum það og þráum slíka líðan af einlægni og ákveðni.
Ekkert í innra lífi okkar er í raun svo snúið eða flókið að ekki sé hægt að takast á við það með ákveðnum aðgerðum ef við viljum og kjósum það í raun og veru. Tíma- bundin, ókát afstaða til tilverunnar og fólks er líkleg til þess að draga dilk vandræða á eftir sér ef við þjálfum okkur ekki í að bregðast rétt við henni. Það er auðvitað eðlilegt að heilbrigðir geta orðið vondaufir um tíma og þá sérstaklega er þeir sjá t.d. öll sín markmið fara fyrir lítið eða verða fyrir höfnum eða einhvers konar missi.
Öll sammannleg reynsla er margþætt og flókin auk þess að tengjast jafnt sorg sem gleði. Eftir því sem við höfum meiri þekkingu á innra eðli okkar því mun meiri líkur eru á að við getum unnið á dapurleikanum. Best er að við ákveðum að temja okkur gleði og þakklæti við sem flestar aðstæður og forðums að láta tímabundin vandræði gera okkur óvíg og leið. Dapurleiki er ekki óyfirstíganlegt ástand. Þess vegna er mikilvægt að við eflum í mæðunni nánast eingöngu það atferli og þær hugsanir sem ýta undir tiltrú okkar á betri og réttmætari líðan. Bjartsýni borgar sig í viðkvæmum aðstæðum og þá ekki síst í þeim sem okkur þykja gleðisnauðar eða óviðunandi um tíma.
Ef vilji er fyrir hendi getum við stjórnað afstöðu okkar til alls þess sem hendir okkur. Ágætt er því og eðlilegt að við einsetjum okkur fremur að velja að bregðast við örðugleikum með tiltrú á tilgang þeirra heldur en að láta þá í langan tíma gera okkur angurvær og hljóð. Við sem viljum getum líka breytt afstöðu okkar til þess sem við fáum ekki breytt og gerir okkur vondauf og döpur. Það gerum við t.d. með því að vera uppörvandi og jákær gagnvart sjálfum okkur og öðrum, hverjar svo sem aðstæður okkar eru.
Hyggilegast er að breyta dapurleika og lumbru í gleði og bjartsýni. Þannig afstaða auðveldar okkur að njóta þess sem er það dýrmætasta sem við eigum og það er lífið sjálft-þrátt fyrir að við gleymum því stundum af ómaklegu tilefni.
JRK