Höf.Hallgerður Hádal "Hugarórar Hallgerðar"NR.28

HVERNIG VERÐA SKAL SIÐBLINDUKÆR: STÚKU-LYFSEÐILL
HUGARÓRAR HALLGERÐAR HÁDAL
Glætan.Ég meina að þetta pakk skuli voga sér að segja mig bæði stjórnsama og ráðríka er meira en mín geðheilsa má við. Það á bara að dömpa mig og bögga sviplega til bana það sjá allir. Eins og skátaeðlið í mér sé "frekja" eða eitthvað. Ég lærði á skátaárunum að gera tvo rosalega hnúta, enda get ég næstum leyst hvað sem er síðan á þessum árunum það sjá allir.Sénsinn.Ég varð bara snögg­lega að redda góðri gellu fyrir Badda bróður þennan ástsjúka ofdekraða njálg. Glætan. Það reyna allir að merja svona sviplega til bana. Ég næ mér ábyggilega aldrei. Samt er ég orðin svo vön svona innilegu vanþakk­læti.Baddi bróðir var í kasti út af peru sem sveik hann og mér fannst gott mál að hann fengi eina sæmilega gellu til að hugga sig við.Þess vegna leigði ég þennan heimaling sem heitir "Fífí" svona rétt til þess að gaurinn kæmist upp úr rosalegu þunglyndi. Ég hef alltaf skilið aðra svo svakalega vel.Þessi unaður sem ég fann eftir auglýsing­unni er meiriháttar dæmi.Þessi huggulegi heimalingur er algjört spes. Hinir strákarnir eru líka svo spenntir fyrir svona stelpunum með svona svakaleg "big mama,s brjóst" og svona stórum á alla kanta.Ég meina ég vissi nátturlega ekki að pabbi þessi kynóði bolti færi að elta "Fífí girl" út um allt. Sumt fólk kann sig bara ekki. Glætan. Þetta gengi hérna heima er ekkert eðlilega mikið fyrir kynlífið.Gamla geitinn er brjáluð og segir að ég sé algjört viðrini og skuli gjöra svo vel og koma þessari pöddu í burtu. Ég verð nú að fá að ráða einhverju. Svona kjaftæði böggar mig ekkert sérstaklega. Sénsinn.Ég meina manneskjan er ekki búin að vera nema einn dag og allir orðnir brjálaðir. Það er bara ekkert eðlilegt hvað sumt fólk er eitthvað afbrigðilegt og sjúklega dónalega pælandi.Afi á Grandanum skilur ekki svona vanþakklátt gengi og bað mig að láta sig hafa forgang ef Fífí yrði send í burtu. Glætan.Ég meina ég finn svo innilega hvað þetta var gott mál. Aumingja Fífí hún er svo svakalega viðkvæm, þó hún sé svona meiriháttar umfang.Rosalega er sumt fólk innilega vanþakklát.Þetta gengi er afbrigðilegt. Það má segja að ég hafi verið rekin af heimilinu fyrir að ætla rétt að bjarga Badda bróður frá því að gráta bara úr sér kyn­hvötina. Ég vissi ekki að pabbi væri svona spenntur fyrir "big girl Hansen". Mamma segir að ég eigi við geðflækju að stríða. Glætan eins og sálfræðingur sæi ekki strax hvað er búið að brjóta rosalega niður.Ég hef minnkað um millimetri síðan ég fermdist.Fífí fer ekki neitt. Það er rosalegt að spila við hana Ólsen. Við skulum bara athuga það að það er allt í logni heima hjá Jóu vinkonu síðan hún fór að ráðum mínum og réði bara eina ekta öskubusku eftir ­auglýsingu til að þjóna sér. Öskubuskan hefur aldrei fengið svona sjúklega athygli. Það eru allir að biðja hana um eitthvað. Vonandi verð ég uppgötvuð fljótlega.
+++
BÚIÐ AÐ BIRTA Á BLOGGI
Höfundur:
Jóna Rúna

Óttast höfnun
( Svar til unglingsstúkunnar Pat)

Kæra Jóna Rúna!
Ég er unglingsstúlka sem á í vandræðum, en fyrst ætla ég að byrja frá botni. Foreldrar mínir skildu þegar ég var fimm ára. Eftir að hann hvarf af heimilinu, vegna ýmisa vandræða, sem hann skapaði okkur hef ég ekki séð hann.

Sjálf er ég mjög lokuð, frekar feimin og á erfitt með að tjá mig. Reyndar fer flest í rugl þegar fólk talar við mig. Mér finnst aftur á móti mjög auðvelt að skrifa hugsanir mínar. Hef þó á tilfinn­ingunni, að þetta geti verið að lagast.

Ástæðan fyrir því að ég skrifa þér er, að ég efast um að vinkona mín, sem ég hef ekki fyrir löngu kynnst kæri sig ekki um vináttu mína. Reyndar hófust kynni okkar í gegnum sameiginleg áhugamál, þar sem hún er leiðandi, en ég ekki. Ég átti frumkvæðið af kynnum okkar sagði henni einfaldlega að ég væri einmana og hún tók mér vel í fyrstu. Nú síðan kom í ljós að faðir hennar hafði verið ósköp svipaður mínum. Vinkonan er yndisleg, kát, auk þess að vera fljót að hugsa og breyta um umræðuefni.

Eftir að ég trúði henni fyrir leyndarmáli, sem gaf vissar upplýsingar um mig, er engu líkar en hún forðist mig á vissan hátt. Hún brosir ekki til mín lengur eða segir neitt skemmtilegt. Aftur á móti er blátt áfram og elskuleg við hinar stelpurnar.

Mér virðist standa aftur á móti einhver ótti af henni, því ég hálfpartin verð miður mín, ef mig langar til að tala hennar eins og ég haldi að hún vilji ekki fá mig og þá dreg ég mig afsíðis og verð alveg miður mín. Hún hélt boð um daginn og bauð hinum stelpunum í hópnum en ekki mér. Ég aftur á móti spurði hvort ég mætti koma og svarið var: " já, já. Sjálf hef ég á tilfinn­ingunni, að mér hafi upphaflega alls ekki verið ætlað, að koma í þetta boð. Mér finnst reyndar að ég hafi verið frekja að næstum bjóða mér sjálf þarna.

Að undanförnu hefur verið sýning á góðum árangri þessa hóps, sem við tilheyrum og hún valdi kátustu og hressustu stelpurnar til að sýna. Aftur á móti er ég svo feimin að ég get ekki sagt neitt frábært eða spennandi. Ég held að henni og öðrum finnist ég vera ömurleg. Satt að segja veit ég ekki hvað ég hef gert rangt og skil ekki af hverju mér finnst hún forðast mig. Mig langar að spyrja hana hvernig standi á þessari breytingu í minn garð og jafnvel spyrja vinkonur hennar ef eitthvað skýrðist. Málið er bara að ég vil heldur spyrja einhvern sem gæti skilið hvernig hugsanir mínar og persóna er, þess vegna skrifa ég þér. Vonandi eigum við, ég og hún, eftir að verða góðar vinkonur, því mér finnst hún frábær. Ég vona kæra Jóna að þú getir ráðlagt mér eitthvað. Takk fyrir að vera til!
Með fyrirfram þökk
Pat

Elskulega Pat!
Þakk kærlega fyrir yndislegt bréf og elskuleg uppörvun til mín.. Ef þú hefðir ekki sagt mér hvað gömul þú ert hefði ég haldi þig miklu eldri, því bréfið er svo gott og þú ert svo ótrúlega ung. Reyndar sýnir það furðu mikinn þroska á vissum sviðum.

Eins og þú sérð hef ég stytt það mjög mikið og líka breytt orðalagi töluvert, vegna ótta um að það mætti rekja slóðina til þín. Vonandi finnst þér það skynsamleg ráðstöfun hjá mér. Við skoðum ástandið með innsæi mínu og hyggjuvit fyrst. Ég mun svo enda á að gefa þér umsögn um manngerð og hugsanlega möguleika þína eins og hvort tveggja plasir við mér.

Afleiðingar heimilisófriðar
Það er ekki spurning um að það erfiða heimilislíf, sem þér var boðið uppá á fyrstu árum ævi þinnar er þér á einhvern hátt fjötur um fót. Það vill nú þannig til að ég leið svipaðar þrautir í mínum uppvexti og þú og þekki því mjög vel af eigin raun hvaða skaða og almenn vandræði slíkt getur haft í för með sér fyrir okkur, sem fyrir verða. Óöruggi það sem óstöðugt og hvervullt fjölskyldulíf myndar, hefur því miður ákveðin sýnileg áhrif, geðræn, tilfinningaleg og sálræn á börnin frá þessum heimilum, sem gera þau óörugg í tengslamyndun við aðra og ókunnuga.

Inn á þínu heimili viðgengust t.d. barsmíðar og augljós fyrirgangur föðurs, sem er ástand sem reynir mjög á taugakerfi barns. Það veit varla hvað er rétt og hvað rangt félags- og tilfinningalega, þegar það kynnist snemma í uppvexti sviptivindum þeim, sem alltaf fylgja ótæpilegum yfirgangi þess, sem vandanum veldur. Það verður venjulega lokaðra tilfinningalega, en óþarflega snemma á vissum sviðum sjálfbjargar kröftugt og þá mun meira, en hentugt er lítilli barnssál. það er nefnilega ómeðvitað alltaf að passa, að gera ekkert eða segja, sem hugsanlega gæti skapað meiri vanda.

Samskiptaörðuleikar
Af þessu ástandi eimir sennilega hjá þér elskan mín, vegna þess, að það vefst fyrir þér að eiga frumkvæði, að tengslum við aðra, af ótta sennilega við hugsanleg viðbrögð vandræða, sem er það sem þú þekkir best frá mótunnar árum þínum. Þá auðvitað í gegnum foreldra þína og þá samskiptaörðuleika sem þau stóðu í, þegar þú varst að mótast. Þarna er um að ræða ómeðvitaða vörn þín fyrir mögulegu neikvæðum viðbrögðum annarra, sem þú getur ekki með nokkru móti reiknað út fyrir, þó fegin vildir. Þetta hefur svo í för með sér að þú gefur þér það, að öðrum líki ekki við þig.

Nokkuð sem stafar af því, að þú sjálf hreinlega nýtur ekki eðlilegra samskipta við þá, sem þú gjarnan vildir tengjast, vegna sennilega gamallar djúplægrar innri varnar. Vörn sem áður hefur reynst hentug, þegar allt var logandi vitlaust heima fyrir, en hentar náttúrlega ekki þegar þú myndar samband við fólk í dag. Persónum sem ekki er haldið sömum hegðunarörðuleikum og t.d. faðir þinn var og þú þekkir best vegna þess, að þau eru tilkomin á fyrstu mótunarárum þínum.

Tortryggni og óvissa
Sennilega ertu ómeðvitað bæði tortryggin og óviss. Vegna þessa verður þú sennilega innhvervari, en þú ert raunveruleg og finnur svo vel, þegar þú ert ein og skrifar vilja þinn til viðkomandi, þá er allt í lagi. Þá þarftur nefnilega ekki, að sjá viðbrögðin sem koma á móti, því það er einmitt það sem þú óttast og tengist fyrri tíð og örðuleikum uppeldis sennilega.

Ef ég væri sem þú myndi ég alvarlega íhuga það einhvern tíma, að bera þessi vanræði þín undir notalega og skilningsríkan sálfræðing, sem vanur er að kljást við tilfinningar sem þessar, en ekki ég elskuleg, þó minn skilningur geti verið gagnlegur á sinn einfalda hátt a.m.k. umhugsunarefni.

Þegar móðir stendur ein eftir með barn eða börn og á að baki mjög þrautafulla sambúð, eins og mamma þín var á sínum tíma, er alveg ljóst að hennar sálar- og tilfinningalíf, er alveg í molum og þess vegna kannski lítil afgangur fyrir börnin, að byggja upp alla vega fyrst framan af skilnaði. Þar sem þú ert mjög ung og þráir góð tengsl við aðra og sér í lagi þessa ágætu stúlku, sem hefur á einhvern hátt hrifið þig, þá er margt að athuga en fátt um sýnileg vandamál.

Breytt sjálfsmat nauðsynlegt
Í fyrsta lagi virðist þú ekki hafa mikið sjálfstraust, sem er ósköp eðlilegt, en þú verður sem fyrst að byrja að byggja upp, vegna þess að skortur á sjálfstrausti stafar oftast af þekkingar­leysi á upplagi sínu og hugsanlegum kostum og göllum þá. Best væri fyrir þig, að skoða fyrst sjálfa þig með tilliti til kosta þinna og gera það eins og þú værir hlutlaus aðili í rann­sóknar­lögregluleik og þyrftir nausynlega að átta þig á viðkomandi sem fyrst.

Þegar þú ert búin, að skrifa upp alla mögulega kosti þína, þá skaltu skoða hvern kost fyrir sig og athuga hvað möguleika hann inniheldur fyrir hugsanlega vináttu þína við viðkomandi stúlku og sjálfa þig yfirleitt.

Þú verður náttúrlega að vera mjög sanngjörn og heiðarleg og kannski kemstu að því, að það er verulegur missir fyrir hana, að sjá ekki hvaða kostamanneskju hún er dónalega að hafna.

Þegar þú ert svo búin að skoða sjálfa þig með þessum hætti, íhugar þú og skoðar jafnvel alla hina kosti þína, sem koma í kjölfar þessarar skoðunar sennilega í nýju ljósi. Þú getur jafnvel notað mína hugmyndir um manngerð þína og hugsanlega möguleika til viðmiðunar.

Ekki efast um eigið ágæti
Við eigum ekki að þurfa, að troða okkur inn í líf þeirra sem við viljum þekkja. Ef það fólk sér ekki neitt áhugavert við okkur, er það þeirra mál en ekki okkar, í langflestum tilvikum. þó ekki sé það regla. Þaðan af síður á það að gera okkur ósátt eða óviss um verulegt ágæti okkar. Þú skoðar svo gallana, þegar þú ert búin að fá kostina fyllilega á hreint, því þannig einungis er líklegt, að þú fáir rétta og heilbrigða úttekt á eigin ágæti.

Finnst þér þetta ekki svolítið spennandi, því þegar þú varst að telja upp kosti þessarar vinkonu þinnar, stóð nefnilega ekki á hæfileika þínum, til að sjá hvað hún hefur að bera. Ef þú getur gert þetta, þá getur þú auðveldlega gert það sama hvað varðar þína eigin persónu, sem engin getur og á að þekkja betur en þú, enda hafið þið verið samvistum hver við aðra frá upphafi.

Kannski kemstu að þeirri niðurstöðu, að þú sért á flestan hátt áhugaverðari, en vinkonan er fær um að skilja og njóta, og ef það gerist máttu vera heppin, að hún skuli ekki vera búin að líma sig fasta á þig, sem væri hræðileg tilhugsun með þennan möguleika í bakhöndina kannski.

Breytt afstaða kostur
Hvað varðar það, að afstaða hennar til þín kunni, að hafa breyst við það, að þú gafst henni hlutdeild í leyndustu hugsunum þínu, er þetta að segja. Ef löngu liðnir atburðir og kannski leiðinlegri í eðli sínu breyta áliti fólks á persónu okkar í dag er eitthvað mikið athugavert við viðkom­andi.

Batnandi fólki er best að lifa og við eigum ekki, að umgangst fólk, sem metur okkur eftir því sem við gerðum eða framkvæmdum áður, vegna þess að við vissum ekki betur eða skorti skilning eða þroska, til að meta viðkomandi framkvæmd. Litla líkur er á, að það sem þú sagðir henni endurtaki sig, á nákvæmlega sama hátt í dag og áður, af því að þú ert þegar búin að gera upp við þig, að það hentar þér ekki.

Svo annað hvort fellur henni við þig eins og þú ert eða þú einfaldlega lætur hennar tengsl lönd og leið, ef þér sýnist svo, án þess að efast eina mínútu um það, að þín bíði vinkona einhver staðar, sem virkilega kann að meta þína ágætu persónu og jafnvel býr sjálf yfir ennþá skemmtilegri yfirsýn og mögulegri nærveru framkvæmda en þessi stúlka sem dregur þig svona sterkt að sér í augnablikinu. Jafnvel gæti komið í ljós, að sá aðili yrði þér mun meira að skapi.

Manngerð og möguleikar
Við skoðum núna í gegnum innsæi mitt og hyggjuvit hugsanlega manngerð þína og líklega möguleika. Það er alveg ljóst, að þú ert hlédræg og innhverf ekki bara vegna uppeldis, heldur líka vegna þess að það er í upplagi þínu sýnist mér.

Þú hefur afar djúplægar og magnaðar tilfinningar, sem eru að því er virðist mjög tengdar ímyndunarafli þínu. Þetta getur þýtt að ef þú kemst í uppnám tilfinninga­lega, þá eigir þú til óaðvitandi að blása óþarflega mikið upp viðbrögð annarra við persónu þinni og af þeim ástæðum verður sennilega oftar en ekki misskiln­ingur á mati þínu á áhuga annarra á þér elskuleg.

Skapið er býsna mikið og mjög djúpt á því eins og tilfinningunum. Þú þarft að losa um það vísvitandi af og til. Forðast safna svona mikið reiði og vonbrigðum upp og inn í sálarlífið, það gerir þig þunga, vonsvikna og líka vonlausa. Þú virðist þrjósk og eiga erfitt með að fyrirgefa, ef um bersýnilegt óréttlæti er að ræða. Það er töluvert um skapandi möguleika hjá þér, en líka mjög vitræna eiginleika. Rannsóknareðli og hæfni til að kafa undir yfirborð hlutanna, er mjög sérstakt virðist vera í fari þínu.

Þetta tvennt á að gera þig fremur glögga á aðra, en í vissum tilvikum getur það gert þig óörugga og fráhverfa, af því að þá skynjar þú kannski eitthvað, sem þú skilur ekki rökrænt, þó þú finnir fyrir því tilfinningalega. Það er mjög einlægur og elskulegur hugur, sem þú býrð yfir og með aldrinum verður þú sennilega bæði vel skipulögð og úthaldsgóð.

Það borgar sig að sitja markið hátt
Eins er alveg víst, að hyggilegt er fyrir þig að setja marki nokkuð hátt og leggja töluverða vinnu í að byggja upp varanlegt og stöðugt sjálfstraust, sem afleiðingu af nákvæmri og einlægri sjálfsskoðun. Þér hentar vel að vera með þér eldra fólki, en þarft þó barnalegt fólk með, til að ólíkir þættir í eigin fari fái ákveðið áreiti og fullnægju. Þú hefur sterka trúarþörf, sem þú skalt varst að fari ekki út í öfgar.
Nokkur sjálfseyðingartilhneiging virðist til staðar, sem þýðir að þú virðist vera of sjálfsgagnrýnin og óþarflega smásmugulega í mati á eigin framkvæmdum og vilja. Það eru góð skilirði yfir höfuð þarna sýnist mér og þér vorkunnarlaust að vinna að eigin velferð, en þarft eins og við öll þér hliðhollt fólk til að hvetja þig og styðja á réttum stöðum. Það fólk má ekki slá eign sinni á þig, heldur þarf að skilja og skynja þinn vilja líka.

Sem sagt elskuleg, nú er að setjast niður og pæla og svitna svolítið yfir sjálfri þér og stefna að því að fá aukin áhuga á eigin ágæti. Reyndu ekki að sannfæra aðra um sjálfs þíns kosti, heldur miklu frekar sjálfa þig. Þannig verður þú örugg og lærir smátt og smátt að treysta þeim tengslum, sem þú kýst að mynda við aðra.

Eða eins og fermingarstelpan stórklára sagði einu sinni þegar henni fannst sér hafnað frekju­lega. "Elskurnar mínar blessuð stelpan veit ekki hvaða gullmola hún er að henda frá sér, þegar hún hunsar mig, enda ekkert á leiðinni að vera ríkari, af félagsskap við elskulegt fólk."

Guð er almáttugur og elskar þig. Í honum áttu vin og ef þú biður hann um leiðsögn, til að eignast aukna trú á sjálfs þíns manngildi, mun hann reynast þér vel og kærleiksríkur í því, að hjálpa þér, til að hjálpa sjálfri þér, vertu viss. Gangi þér svo allt í haginn hvar sem þú drýpur niður þínum ágæta fæti í fram­tíðinni.

með vinsemd
Jóna Rúna
höfundur:


Gleði

Jóna Rúna Kvaran

Hugleiðing

Þegar fjalla á um gleði í mannlegum samskiptum er ekki
ósennilegt að eitt og annað komi upp í hugann, sem
gefur til kynna að gleðiþættir okkar séu margir og
misjafnir að umfangi, kannski eins og bestu og
fegurstu skrúðgarðar geta verið á sumrinn, þegar bæði
er bjart og hlýtt umhverfis okkur og himininn og jörð
skarta sínu fegursta. Við reynum eins og áður að vera
verulega málefnaleg, auk þess að vera eftir atvikum
óþolandi smásmuguleg, þannig að þeim sem alla gleði
skortir verði nánast fyllilega ljóst, að án þessa
gullna eigin¬leika verður vart við fólk unað.Þegar við erum agnarlítil erum við gjörn á að brosa
eins og litla sólir við gestum og gangandi nánast án
tilefnis; við erum einfaldlega oftast glöð og gleðjum
þá sem samvistum eru við okkur með þessari innbyggðu
gleði, algjörlega fyrirhafnarlaust að því að virðist. Það er alveg óhætt að segja, að við á þessum ungbarna­árum séum eins og leiðarljós gleðinnar, við mótum allt
umhverfi okkar með falslausri gleði, getum meira að
segja fengið forhertan fílupúka til að brosa og finna
til einhvers konar innri gleði, þrátt fyrir nánast
sjálfgefna ólund og annan augljósan kjallaragang. Auðvitað eru bernskuár okkar sumra með þeim hætti, að það verður ekki sagt með sanni, að þau séu nein lyfti­stöng fyrir gleðimöguleika okkar í uppvextinum. Börn
sem alin eru t.d. upp við óreglu og það óöryggi, sem
þannig heimilisháttum óneitanlega fylgir, eru oft
fullkomlega gleðivana. Vissulega má með sanni segja,
að börn hafa mikla aðlögunarhæfni og eru tiltölulega
fljót að koma sér upp hæfni til að gleðjast þrátt
fyrir brostnar heimilisaðstæður t.d. í leik eða með
lestri bóka. Hitt er svo annað mál, að það breyti því
ekki, að það kvalræði, sem ófullkomnum samskipta­mynstrum fylgir inn á æskuheimili er til staðar þrátt
fyrir allt, og setur vissulega gleðinni sín
óútreiknanlegu takmörk. Óreglu inná heimilum fylgir streita, rifrildi, ofbeldi
andlegt og líkamlegt, auk alls konar upplausnar innan
frá, svo sem tilfinningalegri og sálrænni. Það er
ekkert gleðilegt fyrir barn að horfa upp á alls kyns
niðurlægingarhegðun foreldris, sem ekki hefur stjórn á
lífi sínu og framkomu, þvert á móti er slík reynsla
fullkomlega gleðivana. Hitt er svo annað mál hvort barnið með eigin
eiginleikum getur nælt sér í einhvers konar gleði í
umhverfinu sem býr utan heimilis. Við foreldrarnir
verðum að gefa börnunum okkar alla þá möguleika á
gleðiríkum uppvexti sem hægt er, ef við trúum því aðþað sé markmið okkar meðal annars sem foreldra, að ýta
undir það sem bersýnilega er göfugast og gleðilegast í
samskiptum okkar við börnin. Auðvitað eigum við sem
börn okkur hundfúlu stundir og þarf ekki heimilis­óreiðu til. Ef við fáum ekki það sem við viljum sum
hver, getur myndast, sem afleiðing af því tímabundið
fullkomlega gleðivana augnablik, þar sem ekki verður
að teljast ávinningur fyrir vini og vandamenn, að
verða svo mikið sem á vegi okkar, hvað þá að yrða á
okkur. Eins er með vinina, ef þeir bregðast okkur,
þegar við erum kannski bara tíu ára getur auðveldlega
myndast nokkuð stór kafli gleðilausra daga, þegar
fátt gerist annað í huga okkar en að við vorkennum
sjálfum okkur í gleðileysinu og vonbrigðunum yfir, að
vinirnir eru svona ömurlegir og að okkur finnst lagnir
við að gera tilveru okkar tímabundið svarta og
gleðisnauða með heimskunni í sér og hvimleiðum
viðbrögðum sínum við okkur.Þegar við erum á þessum frægu og margumtöluðu
unglingsárum getur eitt og annað auðveldlega komið í
veg fyrir, að við séum hentugir gleðigjafar fyrir
gesti og gangandi. Ef við unglingarnir erum t.d.
óánægð með útlitið, sem er kannski ekkert of glæsilegt
að okkur finnst er engu líkara en við breytumst í
undur¬fúlar og kátínusnauðar manneskjur, sem er engin
unaður fyrir foreldra okkar og aðra að lifa af svo vel
fari. Ólögulegt holdafar er oft vísir að verulegumstraumhvörfum í gleðihæfninni. og allt eins víst að
áhyggjur út af aukakílóum gerir litlar unglingssálir
aldeilis yfir¬þyrmandi svarsýnar og blessunarlega
lausar við bros og þá gleði, sem því oftast fylgir.
Við göngum um heima og heiman kannski með dökkan svip
og samanbitnar varir og ef einhver gleðisprengjan
verður á vegi okkar fyllumst við yfirþyrmandi vanlíðan
og óskum ekki eftir að sjá viðkomandi á næstu dögum. Eins er ef við vegna aðstæðna okkar erum ekki nánast í
klæðaburði eins og allir hinir, og pabbi og mamma hafa
ekki möguleika á að uppfylla nánast allar okkar þarfir
í þeim efnum er hætt við að við um tíma töpum
gleðinni, þó vandræða¬laust við eignumst hana kannski
síðar. Morgunskortur á gleði er líka býsna kunnuglegt
fyrirbrigði unglingsáranna. Við unglingarnir getum
verið óendanlega þung og óáhugaverð svona í morgunsárið þannig, að aðrir heimilisfastir eru með kökkinn
í hálsinum að reyna að fá okkur til að gleðjast smávegis. Þarna er gott að hafa í huga það að vera glöð
eftir atvikum þó ekki væri nema vegna þess að við erum
svo heppinn að vera kannski fædd heilbrigð og erum auk
þess jafnvel nokkuð snotur og býsna greind. En jafnt
sem áður erum við ekki þeir gleðigjafar sem aðstandendur okkar þrá. Þetta á ekki síst við, þegar þeir eru
búnir að hafa fyrir að splæsa klukkutíma í, að reynaað draga okkur fram úr rúminu og brosa þannig við
okkur, að í endajaxla skín, til að gera okkur
unglinunum auðveldara að finna gleðina streyma um
litlu umglingssálina okkar með nánast engum sýnilegum
árangri. Vissulega verður að viðurkennast, að á
margumræddum unglingsárum er svo undurmargt, sem
hreinlega kemur okkur úr jafnvægi og af þeim ástæðum
getum við varla verið endalausir gleðigjafar, þó
nánast allir myndu taka slíkri framkomu frá okkur
fengins hendi. Á þessum árum erum við að reyna að vera svo sjálfstæð
og meiriháttar, en erum á sama tíma bæði lítil í okkur
og ekkert of örugg með sjálf¬straustið, þannig að það
þarf ekki flóknar aðgerðir til að gera okkur fullkomlega gleðivana. Ágætt ráð okkar foreldranna er að vera ekki of uppáþrengjandi við þessar elskur, þegar svona stendur á heldur reyna bara að halda okkar eigin gleði þrátt
fyrir allt og við séum kannski sár og allt það. Við
vorum eitt sinn álíka fúlir unglingar og sáum sjaldan
neitt ýkja mikið athugavert við það, sem er náttúrlega
synd, þegar við lítum til baka eða finnst ykkur það
ekki, svona ef við erum alveg hreinskilin hvert við
annað og leggjum hátíðleikann til hliðar.

Ef við íhugum gleði hjónabandsins smá stund þá getur
eitt og annað sennilega komið fram í svokölluðum
gleðimálum hjóna eða annarra sambýlinga, ef grant er
skoðað og djúpt er kafað. Þegar við erum í tilhuga­lífinu erum við flest ósköp glöð og viljum undir öllum kringumstæðum vera það, sem er kannski ekkert skrítið
þegar á það er lítið, að við erum af festu og ákveðni
að reyna að ganga í augun hvort á öðru. Við verðum líka allt í einu sum hver svo undarlega létt á morgnanna, þegar við erum yfir okkur ástfangin
og ólund sú sem kann að hafa plagað okkur áður
hreinlega hverfur. Því hefur nefnilega verið haldið
stíft fram af sérfræðingum, að ástin breyti lyndis­einkennum okkar og til bóta sem betur fer, ef hún er
endurgoldin. Sé hún aftur á móti ekki endurgoldin er
nokkuð víst, að við erum ekkert sérlega árennileg í
gleðimálunum og eins víst að við séum fremur döpur og
jafnvel neikvæð og með hárið niður undir hné af von­brigðum. Á vængum ástarinnar fljúga draumar okkar og þrá
tengdar framtíðarplönum ýmis konar um sál okkar og
hjarta. Við verðum tiltölulega glöð af litlum sem
engum tilefnum. Augngota, smá hvatning, lítill koss
eða bara hlýtt handtak frá þeim, sem við erum ást­fangin af getur gert okkur svo undurglöð. Það þarf
ekki mikið að ske á milli þessara ástardúfna til aðgleðin fái völd. Þegar við tökum svo aftur til við
baslið, sem fylgir stofnun heimilis erum við í
vandræðum sum hver að halda gleði okkar vegna þess að
okkur hreinlega vex eitt og annað í augum sem áður var
okkur ókunnugt og framandi. Við verðum á þessum
viðkvæmu vendipunktum sambands, að vara okkur á að
tapa ekki alfarið tímabundið hæfni okkar, til að
gleðjast og gefa þeim, sem eru samvistum við okkur
hlutdeild í mögulegri gleðisveiflu af og til. Það er mikið atriði í sambúð að vera jákvæður og kátur, þó á móti blási. Hitt er svo ósköp eðlilegt að
geta fundið gleði okkar dvína, og jafnvel vera um tíma
dálítið leið eða hrygg, það er nánast óumflýjanlegt
og tóm ímyndun og heimtufrekja, að ætlast til að
gleðin sé allan tímann það afl, sem knýr okkur áfram.
Ef við finnum til hryggðar er ágætt að reyna að tala
um þær tilfinningar við þá sem skilja okkur, og geta
kannski fundið út með okkur hvaða hvatir að baki búa.
Ef þetta gengur ekki, þá gefa okkur sjálfum tækifæri
til að leyfa hryggðinni að ganga sig til húðar og
vinna sig síðan rólega upp í mögulega gleði aftur í
burt frá sorg og sút. Þegar við verðum verulega háð gleðinni finnum við hvað
hún auðveldar okkur ótrúlega margt í daglegu amstri
okkar og almennum samskiptum hvert við annað. Við sem
erum ung og hress ættum að íhuga hvað þeir sem eldrieru og lúnari eru oft mun glaðari en við, og þá nánast
af engu tilefni. Ellin gerir okkur oft kröfu minni og
umburðarlynd í tengslum okkar við aðra. Inn á
elliheimilum er iðulega að við sjáum mikla gleði skína
út úr kannski hrukkóttum veðurbörðum andlitum fólks,
sem man tímana tvenna og kann að gleðjast af litlu
tilefni. Þeir íslendingar sem ræktuðu sitt líf í gegnum armæðu,
þrengingar og fátækt, en eru í dag sestir nánast í
helgan stein, gleðjast við innlit ástvina og minningar
liðinna ára, þó mikið hafi verið á þá lagt. Gleðin
yfir því að hafa bara ofaní sig og á er kannski
þessari kynslóð í blóð borin og þess vegna gleðst
þetta fólk yfir svo til engu að okkur finnst sem yngri
erum og öllu kröfuharðari kannski. Gleðin gefur lífinu
aukið gildi og dregur úr sorgum okkar og áhyggjum ýmis
konar, og einmitt þess vegna er hún svo mikilsvirði
fyrir okkur öll. Ef við að skoðum vinnugleði svolítið, þá er hún ekki
hvað mikilvægasti hvati að verulega góðum árangri í
starfi. Við sem göngum glöð að störfum okkar, alveg
sama hvernig aðstæður okkar kunna að vera, ljúkum mun
meiru af í dagsins önn en þeir sem skortir alla gleði.Við sem ætlum okkur að vera í flokki þeirra sem
sigursælir eru, verðum að temja okkur gleðiríkt dagfar
og sjá jafnframt það sem mögulega getur fært okkur nærþví ágæta markmið. Inn á mörgum vinnustöðum er skortur
á kátínu og léttri ¬¬lund mikil og erfið fyrirstaða í
mannlegum samskiptum. Það er ekkert áhugavert við það
t.d. að eiga að eyða kannski átta tímum á dag innan um
tóma geðvonskupúka, sem ekki stekkur bros af vörum
heilu og hálfu tímana og lekur reyndar af luntinn. Við finnum það líka þegar við þurfum á þjónustu hinna ýmsu stofnanna að halda, að það er aldeilis ekkert
uppörvandi við það fólk, sem er fullkomlega ófært um
að útdeila einhvers konar gleði í starfi sínu, er
jafnvel með ólund og hökuna niður við nafla vegna
mislyndis og gleðileysis. Við erum fljót að ákveða, að
viðkomandi sé á rangri hillu í starfi og viðkunnanlegra væri, ef þessi persóna tæki sér annað fyrir hendur en að þjóna samborgurum sínum í starfi sínu.
Það er fátt yndis¬legra en finna starfsgleði koma fram
í verkum okkar og ekki síst af fremur litlu tilefni. Þau okkar sem leggja eitthvað á sig í gleðimálum sínum
eru yfirleitt fær um að brosa við lífinu og
mannfólkinu, án þess að krefjast endilega einhvers
endurgjalds, annars en að finna að við getum með einu
sönnu gleðibrosi fengið mestu jötna ólundar, til að
brosa á móti og gleyma eitt augnablik vandræðum hins
daglega lífs og er þá til mikils unnið. Að lokum þetta: Þeir sem veikir eru eða búa við dapurleg skilyrði ættu að reyna að temja sér sem allra
mesta gleði, vegna þess að hún auðveldar okkur svo
margt sem þyngir og þreytir okkur þrátt fyrir allt.
Við verðum að muna að andstreymi er ætlað okkur öllum
í einhverjum myndum og til þess hugsað að við vinnum á
því sem glöðust og verðum þannig að þroskuðum áhuga­verðum einstaklingum sem aðrir finna styrk og gleði í nálægð við. Engin er svo vanræktur af forsjónarinnar hendi að eitthvað gott leggist ekki viðkomandi til, þegar öll
sund virðast lokast og fá sem engin kennileiti til
staðar til að vísa okkur leið út úr öngstrætum þeim,
sem við vissulega getum strandað í innilega gleðivana
og afskipt að okkur finnst um tíma. Við erum öll
þannig útbúin að við getum dregið að okkur betri og
verri þætti lífsins með hugsunum okkar og vilja. Af þessum ástæðum upplýstum er nokkuð ljóst að við verðum að vera lagin við að draga að okkur allt það
sem líklegast er til að gera okkur að virkilegum
gleðisprengjum, sem lýsa lífið og tilveruna upp af
nánast engu öðru tilefni en að fá að vera til og
kannski njóta lífsins á einhvern hátt ef hægt væri. Í
framhaldi af þessari gáfulegu hugleiðingu skulum við
hlusta ágætt lag og láta okkur dreyma um aukna gleð á
næstu dögum, ef hægt væri alveg sama þó allt fyllist
af fýlupúkum í kringum okkar indælu persónu elskurnar.