Áreiti

Flestum okkar þykir óþægilegt að verða bitbein svokallaðra áreita. Öll áreiti eru óviðkunnanleg vegna þess að á bak við hegðun og hátterni áreitlanna er iðulega einhver brotalöm sem oft virkar eins og skortur á skilningi á þörfum og viðhorfum annarra.
Þegar verið er að hrella okkur á einhvern hátt eigum við í vök að verjast. Við sjáum ekki tilgang með hegðun viðkomandi og eigum því erfitt með að verjast þeim óþægindum sem geta komið upp í lífi okkar og tilveru ef við lendum í því að aðrir og óvarkárir eru að svekkja okkur með til þess gerðu áreiti og aðgerðum, oftast hvimleiðum og röngum. Ertandi nærvera sem er neikær og ósæmileg getur verið óviðeigandi og óþægileg eins og dæmin hafa sannað.
Engar sýnilegar ástæður þurfa að vera til staðar þegar við verðum fyrir því að aðrir amast við okkur. Það er engu líkara en áreitlar beri ekki skynbragð á hvernig eðlilegum samskiptamörkum á að vera háttað á milli manna. Ef við reynum að komast að því hvers vegna við verðum fyrir hrekkjum og skömm annarra að ósekju getum við átt erfitt með að átta okkur á hvaða hvatir liggja á bak við áreitið. Engu er þó líkara en að einstaka okkar verði hreinlega að hrjá aðra til að fá notið sín og við virðumst fá einhverja óskiljanlega ánægju út úr slíku framferði þótt neigjarnt sé og afvegaleitt.
Staðreynd málsins er þó sú að það er afbrigðilegt að hrella aðra og það eigum við öll að vita. Best er að við eigum sem jákærust samskipti hvert við annað og eigum þannig þátt í því að skapa mildara og mannúðlegra mannlíf. Ágætt er að við gerum ekki hvert öðru óbærilegt að þrífast. Það er nefnilega vitað að með öllu óþarfa áreiti getum við stuðlað að því að þeir sem fyrir verða bugist og brotni fyrir bragðið.
Skilningsleysi er eitt af því sem gerir það að verkum að áreitlar eru öðrum óþægilegri, einmitt vegna þess að þeir sökum vanþekkingar og þroskaleysis amast við öðrum að ósekju. Ef við stöndum í þeim staðreyndarsporum að skilja ekki til fulls viðhorf og vilja annarra til lífsins þýðir það ekki að við getum leyft okkur hvað sem er í samskiptum við viðkomandi.
Samskipti sem byggjast upp á því að við getum ekki um frjálst höfuð strokið vegna þess að ófullkomið fólk íþyngir okkur og áreitir, eru röng og þeim þarf að breyta. Það að gera hvert öðru gramt í geði þegar færi gefst er auðvitað slæmt samskiptasjónarmið og því er mikilvægt að uppræta vangæfa og íþyngjandi hegðun áreitla, sem og annarra samskiptaspellvirkja.
Við eigum að forðast að láta eins og það sé í lagi að gera öðrum lífið óbærilegt með vanvirðandi framkomu og ósæmilegu áreiti sem þjónar engum sýnilegum tilgangi. Margir áreitlar ástunda það og þykir það því miður ávinningsvert. Hyggilegast er ef við höfnum öllum heimskulegum hrekkjum og ásækjum ekki aðra að ósekju. Áreitlar eru lítt áhugaverðir og hljóta sem slíkir að vera öllum til uggs og ama.
JRK

”Ég ofvernda barnið mitt”
Jóna Rúna svarar bréfi áhyggjurfullrar móður
Bréf:
“Kæra Jóna Rúna,
Ég les alltaf það sem þú skrifar og finnst þú meiriháttar. Mér datt í hug að prófa að skrifa þér um svolítið sem liggur mjög þungt á mér, ef ske kynni að þú gætir kæra Jóna sagt mér hvað er til ráða í gegnum innsæi þitt. Þannig er mál með vexti að ég á dreng sem hafði töluvert fyrir því að koma í þennan heim, auk þess sem ég þurfti að leggja á mig mikið erfiði, til að fæðing hans mætti heppnast. Það má segja að hann sé eins og hvert annað kraftaverk, enda mikið beðið fyrir bæði mér og honum á meðan á öllu þessu stóð sem tengdist tilkomu hans inní þennan heim. Hann er fallegur, skýr, heilbrigður og alveg yndislegur sem betur fer. Heldur er af ýmsum ástæðum ósennilegt að ég komi til með að eignast fleiri börn og þar liggur vandinn. Ég fór í gegnum erfitt ferli tengt fæðingu hans og hef síðan farið í gegnum eitt og annað sem mögulega gæti aukið líkur á að eignast fleiri börn, en sú fyrirhöfn hefur ekki skilað neinum árangri. Ég ofvernda hann fyrir vikið. Ég er ekki rónni ef ég sé hann ekki, þá er ég farin að leita . Hann fær ekki að fara nema vissa götur og svæði, en börnin sem hann umgengst hafa miklu meira frelsi og þá finnst mér foreldrar þeirra kærulaus og vond sem þau eru að sjálfsögðu ekki. Ég veit alveg að þetta er rangt og óhollt fyrir hann og gerir hann ósjálfstæðan og barnalegan. Ég bara get ekkert að þessu gert. Ég verð bara stjörf við tilhugsunina um að missa hann. Ég velti mér oft uppúr þessum hugsunum. Ef þetta kunni nú að koma fyrir eða ef hitt komi nú uppá og áður en ég veit af er ég komin með bullandi hjartslátt og skelf öll. Pabbi hans virðist alveg laus við þetta og gerir bara grín að mér. Finnst ég gera of mikið úr þessu. Ég lifi bókstaflega fyrir hann og vil veita honum sem mest og allra best og ekki síst það sem ég sjálf fór á mis við í minni æsku. Kæra Jóna Rúna, segðu mér nú þitt álit á þessu ástandi ef þú vilt vera svo góð. Með fyrirfram þökkum og gangi þér alltaf sem best. Viltu passa uppá að ég þekkist ekki, það væri óþægilegt.
Kveðja Snúlla .”
Svar Jónu Rúnu:
“Kæra Snúlla.
Innilegar þakkir til þín fyrir uppörvunarorð til mín. Eins og þú sérð varð ég bæði að stytta bréfið og breyta því nokkuð, án þess að veikja markmið þess og vonandi líkar þér hvernig ég hef gert það. Bréfið er satt best að segja afar elskulegt og mjög heilbrigð skynsemi sem kemur fram í flestu sem þú segir þó ástandið sé þér ofviða eins og er. Vissulega skal ég koma með mínar hugmyndir og íhuga ástand það sem hvílir svona þungt á þér, en þær ábendingar og sú leiðsögn sem ég kann að veita þér og öðrum í svipaðri stöðu verða aldrei til að leysa neitt. Mun frekar og kannski öllu heldur geta ráðin mín verið heppileg til að styðjast við ásamt öllum þeim stuðningi sem þú kýst að nota þér og verður að teljast hefðbundinn. Það er er því hyggjuvit mitt, reynsluþekking og innsæi sem er þungamiðja svara minna, en alls ekki nokkurs konar fagleg þekking.
Náð Guðs
Það er stundum engu líkara en að inní þennan ágæta heim fæðist börn eins og fyrir alls kyn raðir af tilviljunum þó flest læknisfræðilegt hugvit dugi ekki til að gera fæðingu viðkomandi barns mögulega, þrátt fyrir augljósa yfirburði á hinum ýmsu sviðum tækni og vísinda. Það er því ekkert óeðlilegt við þá hugmynd sem flögrar um hug minn núna og einmitt í beinu framhaldi af lestri bréfs þíns að vera kunni að þessi litli drengur sé tilkominn inní þennan heim vegna lífræðistaðreynda en ekki síður vegna einhvers konar náðar. Ef honum hefur í fyrstu vart verið hugað líf eins og þú gefur í skyn þá er í sjálfum sér ekkert undarlegt þó þú finnir til óttablandins óöryggis vegna hugsanlegrar framvindu hans hér á þessari jörð. Þú manst svo innilega og svo undur skýrt hvað litlar og hverfular lífslíkur hans voru, bæði á meðgöngu og eftir hana. Ótti sá sem hefur grafið um sig í hugskoti þínu tengdur líklegum lífslíkum hans er að öllum líkindum enn þá til staðar og þú eins og yfirfærir hann ómeðvitað á alla hans tilvist núna og veldur bæði þér og honum ákveðnum þrautum fyrir bragðið.
Lífshlutverk framtíðarinnar
Ef þú íhugar möguleikan á að Guð sé almáttugur og hann hafi gefið þessum litla dreng lífsneistann þegar flest mælti á móti lífslíkum hans, er mjög sennilegt að það hvarfli að þér að Guð hafi í þessum litla dreng séð möguleika einhvers þess lífshlutverks framtíðarinnar sem ekki er í dag augljóst. Lífshlutverki sem kemur í ljós þegar fram í sækir. Náð er meðal annars það þegar það sem ekki ætti að getað gengið upp eftir venjulegum og áður rannsökuðum og bókfærðum staðreyndum gerist, þrátt fyrir að allt mæli því móti. Það er það sem hefur gerst tengt fæðingu hans og síðustu árum og þá væntanlega vegna þess að forsjónin sér tilgang í tilvist stráksa.
Óttinn fjötrar
Ef þú efast um velferð hans og lífslíkur við flest allar aðstæður sem honum stafar alls ekki hætt af ,ert þú þar með að efast um tilgang Drottins þegar hann af miskunnsemi sinni gaf þessu barni líf og í framhaldi af því þau ár sem þegar eru komin þar sem hann hefur verið þér til ánægu miklu fremur en til hugarangurs. Þú segir nefnilega “hann er fallegur, skýr, heilbrigður og alveg yndislegur". Þessi upptalning þín á eðlisþáttum, heilsu og útliti drengsins gefur alls ekki til kynna að hann sé í neinni sérstakri hættu vegna eigin axarskafta eða öðrum merkjanlegum ástæðum eins og þú veist náttúrlega. Það þýðir jafnframt að hann hefur mun meiri möguleika við ýmsar aðstæður til að standa sig og sigrast á ýmsu en kannski aðrir og ófullkomnari. Ef þú ert viss um að mat þitt á honum sé svona er full ástæða fyrir þig að endurskoða allt það atferli þitt sem mögulega kann að verða til að grafa undan því sem honum hefur verið gefið og getur ekki fengið að fullu notið sín ef hann er hundeltur af innibyrgðum ótta þínum sem fyrr eða síðar verður honum fjötur um fót og stórminnkar náttúrlega allar líkur á hugsanlegu heilbrigði hans og hamingju í framtíðinni.
Ofverndun skaðleg
Eins og þú bendir svo skynsamlega á sjálf ert þú með þessum stanslausa ótta vegna hans velferðar og ótæpilegri óttatengdri ofverndun, að valda honum hugarangri og hugsanlega innri skaða sem ekki verður svo auðveldlega bættur síðar og kannski alls ekki. Börnin okkar verða að finna sem fyrst sinn eigin mátt og megin og því fyrr sem þeim skilst að þau búa yfir miklu og stórtæku vali tengdu möguleikum á hugsanlegri gæfu því betra. Vegna þess hvað þú þjáist af óöryggi á meðgöngu hans og vegna þess að eftir fæðingu hans hefur komið í ljós að hugsanlega verða börnin ekki fleiri, er í sjálfum sér ekkert skrýtið þó þú breiðir þig yfir hann eins og stór vængur öllum stundum til að vernda hann fyrir einhverju sem mögulega kann að henda hann. Málið er bara elskuleg, að það er alveg sama hvað við verndum bæði sjálf okkur og börnin okkar, við erum ekki höfundar lífsins heldur partur af því og þess vegna heldur ósennilegt að við getum af eigin rammleik stjórnað öllu því sem lífið færir börnunum okkar og okkur í fang. Við getum jú passað þetta og passað hitt og auðvitað verðum við að veita börnunum okkar uppeldi sem er bæði kristilegt, grandvart og friðsamt en málið er enn og aftur að aðeins brot af því sem hver og einn verður að takast á við á þessari ágætu jörð er á hans valdi að hafa áhrif á. Sem þýðir við getum alls ekki við allar aðstæður baktryggt þá sem við elskum alveg sama hve snjöll og fyrirhyggjusöm við erum.
Við eigum vissulega val
Hvað það varðar sem þú bendir svo raunamædd á að þú bara getir ekki við þetta innra óttatferli ráðið,er þetta að segja: ef við erum svo heppin að sjá að framkoma okkar og framferði við börnin okkar gerir þau bæði barnaleg og ósjálfstæð eins og þú segir sjálf svo greinilega, þá höfum við engan rétt til að taka ekki á þannig vanda og uppræta. Þú segir jafnframt að þú getir ekki stjórnað þessu og alls ekki að þessu gert.Ef það er rétt mat hjá þér, ert þú í raun að segja að vandi þinn sé þess eðlis að þú kunnir ekki leið frá honum án hjálpar eða stuðnings. Þú snýrð þér til mín sem í sjálfum sér er ágætt en ég aftur á móti vil meina að sá stuðningur dugi skammt þó gagnlegur geti verið sem viðmiðun við annað. Ekki síst vegna þess að ég held, af því að þetta ástand hefur staðið í nokkur ár og er þegar að parti orðið ómeðvitað sé það orðið dálítið taugaveiklunarkennt og jafnframt orðið sennilega að einhvers konar ósjálfráðri þráhyggju sem þýðir elskuleg að nú er komin tími til að leita sér stuðnings sérfræðings um tíma og fá hann til að hjálpa þér að uppræta ótta þann sem tengist tilvist litla kraftaverkadrengsins og er ofureðlilegur að parti en óeðlilegur ef hann fær að blómstra og stækka og breiða sig frekar yfir sálarlíf þitt og þaðan yfir á sálarlíf litla kúts.
Sálfræðingar og vanlíðan
Sú reynsla sem þú hefur farið í gegnum og tengist drengnum og þeim þrautum sem fylgdu í kjölfarið hefur veikt sálræna og tilfinningalega tilvist þína um tíma og til þess að yfirstíga þá vankanta og vanlíðan sem henni fylgja, er mjög sniðugt og jákvætt fyrir þig að drífa þig um tíma til sálfæðings sem er skilningsríkur og vitur og hann mun örugglega verða til að opna þér einhverjar þær leiðir til léttis ástandi þessu. Sálfræðingur er leið sem hentar öllu heilbrigðu fólki til að nota sér einmitt vegna ótta sem viðkomandi getur ekki sjálfur og einn unnið á og upprætt. Til þess meðal annars eru sálfræðingar menntaðir og enginn ætti að láta fordóma eða hæðni annarra verða þess valdandi að sá hinn sami missir kjark og nýtir sér ekki þá faglegu þjónustu sem einmitt sálfæðingar samfélagsins geta svo ljúflega og auðveldlega veitt þeim sem þannig þjónustu leitar.
Við verðum að næra okkur sjálf líka
Þegar tilvera okkar öllum stundum snýst um velferð barna okkar og annarra ástvina er það oftast á kostnað okkar sjálfra. Þú varst ekki frekar en við hin látin fæðast á þessari jörð til að taka að þér stjórnunar- og fórnalambshlutverk í lífi barnsins þíns, heldur og miklu fremur hefur þú jafnframt þeim skyldum sem þú hefur við hann, líka skyldur við sjálfa þig og þær eru ekki ræktaðar ef við erum svo gagntekin af því að ekkert hendi afkvæmi okkar. Ef þú ert lömuð af ótta og óöryggi flesta dag og getur sjaldan eða aldrei slappað af er ansi hætt við að þú verðir svo andlega yfirkomin og þreytt að þegar svo þú ætlar og nauðsynlega þarft að standa með litla drengnum og þá af gefnu tilefni kannski, getir þú það bara alls ekki vegna þess að margra ára óttferli hefur kaffært allt viljaþrek þitt, skynsemi og viðnámsþrótt. Svo ef þú vilt þessari elsku vel þá leitaðu þér stuðnings og minntu sjálfa þig á að ef ótti þinn fær áframhaldandi líf og nær að taka sér bólfestu í drengnum og valda honum vandræðum eins og þeim sem vissulega skapast hjá öllum þeim sem eru ofverndaðir og skipulagðir of mikið, ert þú þegar betur er að gáð ósjálfrátt að skapa glóðir elds að höfði hans sem síðar í lífi litla drengsins gætu reynst honum þyngri en hann væri maður til að bera og taka afleiðingum af.
Taugaþreyta ekkert til að hæðast að
Hann á sitt líf sjálfur og hefur einungis þann tíma í samfélagi við þig sem Guð ætlar honum og enginn ástæða til að efast um að sá tími geti orðið ykkur bæði hamingjuríkur og happadjrúgur jafnvel mun lengur en við höldum báðar í dag. Alla vegna er sýnilegt að hann er hér og nú og ýmsar hættur kunna að bíða hans eins og okkar hinna. Sumar eru þess eðlis að auðvelt er að fyrirbyggja tilvist þeirra. Aðrar eru aftur á móti þess eðlis að enginn mannlegur máttur getur séð þær fyrir vegna þess að okkur er ætlað af forsjóninni að takast á við þær og vinna okkur á einhvern hátt í gegnum þær og frá þeim. Við verðum að sætta okkur við það sem við fáum ekki að hafa áhrif á nema að litlu leyti og vinna úr því sem er á valdi okkar að hafa áhrif á og reyna svo að öllu mætti að greina á milli þessa tvenns. Mundu bara elskuleg að sýna erfiðum og neikvæðum tilfinningum þínum öllum stundum nærfærni og alls ekki koma neinum uppá að hæðast að þeim, því þær eru þó erfiðar séu og óhentugar í augnablikinu, tilkomnar af ástæðum en ekki af ímyndun, eiginlega vegna of mikils taugaálags á löngum tíma. Þær verða því ekki upprættar nema með fullri virðingu við þær og skynsemi, ásamt slatta af þolimæði og skilningi í bland, bæði frá þér og þeim öðrum lærðum sem ólærðum sem blandast inní málið.
Mundu líka að óttablandin hugur sem við tengjum öðrum hefur áhrif á þann sem fyrir verður og því miður neikvæð, ekki síður en sami hugur veldur okkur sjálfum einhvers konar skaða eða tímabundnu tjóni ef óttinn ræður alfarið ferðinni í öllum tengslum okkar við þá sem við elskum eða tengjumst með einhverjum hætti.

Eða eins og meðvitaða mamman sagði eitt sinn þegar þreytan á allsherjarvaktinni var gjörsamlega að sliga hana." Elskurnar mínar, eitt er að fæða ykkur og klæða, ásamt því að elska ykkur og örva en annað öllu óviturlegra að hugsa fyrir ykkur og kveikja í ykkur nokkra þá möguleika á ósjálfstæði sem gæti reynst manngildi ykkar fjötur um fót þegar kemur að því að þið ein og óstudd verðið að axla ábyrgð á eigin lífi og framkvæmdum. Svo verið þið bara blessuð börnin mín þið sjálf, en ég skal leiðbeina ykkur og styðja hvenær sem þið óskið þess og ekki síður þegar ég vegna forskots í þroska eygi einhverja þá hættu sem mögulega mætti koma ykkur hjá og ýtt gæti undir óþarfa erfiðleika hjá ykkur. Meira get ég ekki gert nema ég æski þess sjálf að tapast og hverjum gagnast ég þá? Ekki einu sinni sjálfri mér hvað þá ykkur eða þannig."

Guð gefi þér styrk til að yfirvinna óttan og ná að nálgast barnið þitt með öryggi í hug og hjarta. Þannig eflir þú ósjálfrátt líklega velferð hans við flestar aðstæður en ekki öfugt.
Með vinsemd
Jóna Rúna.”

Stríðni

Við komumst vart hjá því að aðrir og misvandaðir áreiti okkur eða erti okkur á einhvern hátt. Eðlilega tökum við stríðni og kerskni misjafnlega. Við sem bregðumst ókvæða við blekkingum og gabbi erum oft hlaðin smæðarkennd og vanmati. Þess vegna förum við í vörn við áreiti og reynum af veikum mætti að verjast áleitni annarra. Oft er það erfitt af því að við erum haldin óöryggi og óvissu um eigið ágæti.

Venjulega liggja ástæður glettni og gabbs í meðvitaðri eða ómeðvitaðri þörf stríðandans til þess að koma einhverjum geðhrifum af stað hjá þeim sem stríðnin beinist að. Ástæðurnar bak við það að við glettumst við aðra þurfa ekki að vera neigjarnar eða persónulegar þó stundum mætti ætla það. Trúlega er oftar um að ræða vanhugsaðan ásetning og fljótfærni eða jafnvel eigin vanlíðan þegar við bregðumst við hvert öðru á þennan hátt.

Best er að fara varlega í að hrella aðra vegna þess að ef við erum ekki því mun varkárari getum við auðveldlega sært og skapraunað þeim sem fyrir gabbi okkar verða. Við eigum aldrei að stríða þeim sem minna mega sín eða geta ekki borið hönd yfir höfuð sér. Ágætt er að við íhugum vel og vandlega hvort réttmætt sé að svekkja aðra og draga tilgangslaust dár að þeim sem án þess að við athugum mögulegar afleiðingar þannig áreitis fyrir fórnarlambið.

Líklega er óþægilegust sú tegund stríðni sem liggur í að gert er lítið úr okkur á ómildan hátt. Þá er engu líkara en að stríðandinn sé að reyna í gegnum illkvittni og ágang að upphefja sjálfan sig á kostnað okkar sem fyrir verðum. Hyggilegt er að við sem viljum efla jákær samskipti verðum ekki til þess að gera öðrum gramt í geði með neigirni og óvarkárni í þessum efnum. „Aðgát skal höfð í nærveru sálar.“

Það er vanvirðandi og óviðeigandi að íþyngja öðrum með óþarfa kerskni. Háðsk ertni sem dregur dár að þeim sem fyrir verða er hvimleið og heftandi. Auðvelt er að koma okkur úr jafnvægi með því að hæðast að okkur og því sem okkur er kært. Við sem erum viðkvæm fyrir stríðni gerum okkur grein fyrir því að ef hún á sér stað fyrir framan aðra erum við helmingi meðvitaðri um áhrifamátt hennar og galla. Sanngjarnt er og raunhæft jafnframt að við séum ekki að þreyta og íþyngja hvert öðru með vanhugsuðum og óviðkunnanlegum glettum. Við getum látið eftir okkur og boðið hvert öðru upp á þá glettni sem er góðgjörn og mild. Sama sjónarmið gildir ekki um glettni sem er meiðandi og vanvirðandi. Hún á aldrei við.

Ekkert okkar er svo öruggt með sig að við getum sætt okkur við það að verið sé að gera lítið úr okkur í viðurvist annarra. Viturlegt er að við höfnum ómannúðlegri og vanhugsaðri stríðni en ýtum frekar undir kímni og glettur í samskiptum sem eru líklegar til að færa okkur hvert að öðru á jálægan og viðfeldinn hátt. Stríðni á rétt á sér ef hún er skemmtileg og jágjörn í eðli sínu og uppbyggingu.
JRK


Vonarkraftur

Stirðnuð er fífilsins brosmilda brá
og brostinn er lífsins strengur.
Helkaldan grætur hjartað ná
því horfinn er góður drengur.

Sorgmædd sit við mynd af þér
og sárt þig ákaft trega.
Herrann helgur gefur mér
huggun náðarvega.

Tekinn var litríkur fífill frá mér
og ferðast einn um sinn.
Í kærleiksljósi leita að þér
og leyndardóminn finn.

Kyrrum klökkum tregarómi
kveð nú vininn hljóða.
Af sálarþunga úr sorgartómi
signi drenginn góða.

Farinn ert á friðarströnd
frjáls af lífsins þrautum.
Styrkir Drottins helga hönd
hal á ljóssins brautum.

Englar bjartir lýsi leið
lúnum ferðalangi.
Hefst nú eilíft æviskeið
ofar sólargangi.

Vonarkraftur vermir trú
og viðjar sárar brýtur.
Ótrúleg er elska sú
sem eilífðinni lýtur.

Í Gjafarans milda gæskuhjúpi
gróa öll mín sár.
Með sólargeisla úr sorgardjúpi
sendi þér kveðjutár.

Höfundur: Jóna Rúna Kvaran

Dulræn hlutskyggni
Jóna Rúna svarar unglingsstráknum Tuma

Bréf:
,,Kæra Jóna Rúna!
Ég vil byrja á að þakka þér fyrir ýmsan fróðleik. Ég er strákur undir tvítugu og pæli mjög mikið í lífinu og tilverunni. Aðstæður mínar eru góðar og ég hef ekki yfir neinu að kvarta. Það sem mig langar til að biðja þig að gera er að fjalla um dálítið sem ég hef sjálfur upplifað í nokkurn tíma. Ég er sennilega svolítið dulrænn. Alla veganna var ég , mjög skyggn þegar ég var á árunum fram að 6-7 ára. Ég les allt sem ég get um þessi efni og hef gaman af. Fyrir einhverja tilviljun verð ég að segja, uppgötvaði ég fyrir um það bil 2 árum að ég virðist hafa einn ákveðinn hæfileika sem ég þarf kannski að fá ábendingar með. Þessi hæfileiki er tengdur hlutum og áhrifum frá þeim. Ég veit ekki almennilega hvað á að kalla slíkt.
Það sem kom þessu af stað var að ég fékk í lófann smá hlut þarna í upphafi sem vinur minn hafði undir höndum, sem frændi hans sem þá var látinn hafði átt. Þetta var bara smá gullkross. Nema hvað, að þar sem ég sit bara svona í rólegheitunum og við vinirnir erum eitthvað að tala saman og hann að handfjatla krossinn, segi ég bara svona: ,,Hvað ertu með maður? Ertu kominn í einhvern trúarflokk eða eitthvað?” Nú, hann segir ekki neitt en réttir mér gripinn. Það er eins og við manninn mælt. Ég verð skyndilega máttlaus og fæ eins og hettu á höfuðið eitt augnablik og síðan er eins og ég sjái í huganum ákveðnar kringumstæður sem mér eru áður ókunnugar. Mér brá rosalega og vinur minn spurði strax hvað væri í gangi. Ég sagði honum þá að ég vissi að hann ætti ekki krossinn, heldur ungur maður sennilega. Síðan sagði ég honum sitthvað fleira og jafnframt að eigandinn virtist vera dáinn. Vinur minn varð klumsa og sagði síðan að þetta væri allt rétt hjá mér og krossinn hefði frændi hans átt sem hefði tekið líf sitt sjálfur.
Síðan þetta gerðist hef ég af og til gert þetta sama og alltaf haft rétt fyrir mér. Ég hef, eins og í fyrsta skipti sem þetta gerðist, aldrei vitað neitt um viðkomandi eiganda fyrirfram. Hvað er í gangi þarna Jóna Rúna? Heldurðu að þetta sé hæfileiki sem kannski mætti rækta? Ég verð að játa að ég er frekar spenntur fyrir þessu. Ég hugsa þó nokkuð út í þetta og gef þessu mikinn tíma. Ég er náttúrulega í skóla og hef ýmis áhugamál, en þetta grípur mig mest af öllu sem ég geri. Það hefur komið fyrir að ég sjái og skynji svona nálægt húsgögnum sem ég sé þar sem ég kem í hús t.d. vina minna eða bara ættingja. Er hættulegt að hugsa svona mikið um þessa hluti sem eru dulrænir? Enginn hérna heima hugsar um slíkt nema ég. Foreldrar mínir eru mjög jarðbundnir og hafa náttúrulega engann áhuga á þessum málum. Ég er frekar myrkfælinn. Getur þú gefið mér ráð við því? Heldur þú að við lifum eftir dauðann? Hvert fara þeir sem eru vondir? Heldur þú að helvíti sé til? Er þeim refsað sem lifað hafa neikvæðu lífi? Kæra Jóna Rúna! Ég vona að þú svarir mér og það sem fyrst. Ég treysti því að bréfið mitt lendi ekki í ruslafötunni . ég yrði þá meira en spældur.
Bestu kveðjur,
Tumi.”

Svar Jónu Rúnu:
,,Kæri Tumi!
Þakka þér innilega fyrir bæði elskulegt og óvenjulegt bréf. Það er gaman að heyra að þú fylgist með því sem ég er að bauka. Auðvitað dettur mér ekki í hug að láta þitt bréf eða annarra lesenda í ruslið. Ég verð bara að biðja ykkur að sýna mér þolinmæði, því að bréfin eru mörg en ég skal reyna að svara einhverjum spurninga þinna. Eins og flestum er að verða ljóst er þekking mín reynsluþekking og svo nota ég náttúrulega innsæi mitt og hyggjuvit jafnframt til að svara. Spurningar þínar eru margar og ólíkar innbyrðis, en vonandi get ég brugðist við sem flestum þeirra.

Hlutskyggni

Fyrirbæri það sem þú virðist vera að upplifa upp á síðkastið er oftast nefnt hlutskyggni af dulvísindamönnum. Ekki mjög algengt fyrirbæri en vissulega mjög sérstakt og venjulegast er þetta meðfædd dulræn sérgáfa. Gáfa sem alls ekki þarf að koma fram hjá sálrænum einstakling sem þó kann að búa yfir öðrum og ekkert síður fjölþættum hæfileikum. Það er eins og allir vita enginn sálrænn aðili með nákvæmlega sömu hæfileikana þó þeir geti verið náskyldir innbyrðis.
Þessi dulargáfa lýsir sér þannig að hlutskyggnirinn fær í hendur annað hvort ákveðinn hlut sem hann sér hver er, eins og penna, hálsmen, nælu eða úr eða hann fær til handfjötlunar lokað umslag með einhverjum skilaboðum eða ljósmynd og reynir að geta sér til um eða öllu heldur skynja það sem inní umslaginu er. Síðan túlkar hann rökrænt fyrir hlutaðeigandi það sem hann upplifir. Ekki er nákvæmlega um að ræða sama dulræna skynjunarformið endilega, en vissulega náskylt innbyrðis, hvort sem skynjandinn sér hlutinn sem hann lýsir áhrifunum frá eða bara að hann heldur á lokuðu umslagi. Í sumum tilvikum er kannski um skynjun að ræða sem mætti trúlega fella undir fjarhrif eða hugsanalestur þar sem skynjandinn nær upplýsingum úr huga þess sem hlutinn á eða til hans þekkir.

Hvað er raunverulega í gangi?

Best er náttúrulega að reyna að tryggja þegar svona tilraunir eru gerða að rétt sé að þeim staðið. Það er að segja, að ekki sé um hugsanaflutning að ræða þar sem hlutskyggnirinn hreinlega les ákveðnar upplýsingar jafnvel án þess að gera sér grein fyrir því, úr huga þess sem hjá honum stendur meðan á hann heldur á hlutnum frá viðkomandi og telur sig vera að skynja einhver áhrif frá gripnum. Eins getur verið um að ræða áðurgefnar en gleymdar upplýsingar sem leitt geta til þess að viðkomandi skyggnir blandi ómeðvitað saman við hugsanlega dulræna skynjun augnabliksins. Vafalaust upplifir enginn sig eins þegar móttekin er svona skynjun að öðru leyti en því að verið er að fiska eftir ókunnugum upplýsingum fengnum framhjá hefðbundnum skilningarvitum.

Hlutskyggni notast lögreglu

Hlutskyggni hefur stundum fyrir tilviljun og stundum af ásettu ráði eins og aukist hefur nú á tímum, orðið til þess að leiða til lausnar óupplýst sakamál og dularfull mannshvörf sem engin venjuleg lausn eða skynsamleg skýring hefur fundist á. Þannig beiting hlutskyggninnar verður óneitanlega að teljas tilgangsrík og jákvæður viðbótarmöguleiki við það hefðbundna, sem getur komið á óvart. Mögulega heppilegt innlegg í löggæslu- og rannsóknarstörf sé hægt að koma slíku við og ekki síst ef það nær svo tilgangi sínum. Það er þekkt staðreynd að fólk sem hefur horfið nánast sporlaust og ekkert til þess spurst í langan tíma hefur fundist lífs eða liðið með hjálp hlutskyggns aðila og eru til mörg skráð dæmi um það. Þetta er hæfileiki sem óumdeilanlega tengist því sem almennt er kallað sjötta skilningarvitið. Það hafa margar morðgátur verið leystar með þessum sérstæða hætti. Bandaríkjamenn eru frekar ófeimnir og óragir við að nýta sér það yfirskilvitlega í þessum tilgangi, enda finnast þar í landi þó nokkrir einstaklingar af ýmsum þjóðernum með þessa sérstöku gáfu. Ég minnist til dæmis að hafa frétt af konu þar í landi sem sögð er gjörsamlega makalaus í þessum efnum hlutskyggninnar og lögreglumenn virða og dá hana enda hafa þeir fengið drjúgan stuðning frá kellu.
Við höfum flest fimm skilningarvit en einstaka fólk hefur það sjötta, viðbótarskilningarvit sem tengt er því leyndardómsfulla og yfirskilvitlega í tilveru okkar. Þeir sem búa yfir sjötta skilningarvitinu þurfa ekki að hafa nákvæmlega eins hæfileika. Miklu fremur alls kyns ólíka eiginleika innbyrðis sem þó eru allir tengdir því þeir eru dulrænir á einhvern hátt og þar af leiðandi ekki endilega háðir hinum skilningarvitunum nema þá til að koma dulrænum skilaboðum á framfæri í gegnum þau.

Hlutir taka í sig áhrif

Ef við íhugum það sem mögulega gerist þegar hægt er með dulrænum hætti að afla ákveðinna upplýsinga og staðreynda um atburðarás, atvik, aðstæður og fólk þá er ýmislegt sem getur komið til greina hvað varðar það hvernig nákvæmlega sá hlutskyggni verður þekkingar sinnar aðnjótandi. Ekki er talið af dulvísindamönnum lengur hægt að ganga framhjá þeirri staðreynd að hlutir virðast taka í sig á mislöngum tíma alls kyns áhrif sem sum hver virðast eins og festast í efninu á einhvern óskiljanlegan máta. Þá er engu líkara en segulmögnuð orka sem inniheldur vissan veruleika sem næmt fólk getur skynjað, eins og safnist upp í hlutnum og sendi frá sér einhvers konar skilaboð eða upplýsingar sem sá næmi síðan finnur huglægan, rökrænan búning fyrir og segir síðan öðrum og nálægum frá.

Fjarhrif eða hugsanalestur

Auðvitað eru þessar upplýsingar ekki endilega mjög ítarlegar og kannski miklu fremur táknrænar, en þær eru þó oft á tíðum það markvissar að hægt er fyrir kunnuga að raða þeim saman eins og púsluspili og fá þannig á endanum ákveðnar staðreyndir sem eru nothæfar eða jafnvel hafa virkilegt sönnunargildi fyrir þann sem hlutinn á eða hafði undir höndum áður. Í þínu tilviki virðist annars vegar vera að þú finnir þessi áhrif frá hlutum, en jafnframt er ekki loku fyrir það skotið að þú kunnir, a.m.k. í sumum tilvikum, að vera að upplifa fjarhrif þó ekki verði fullyrt um það. Þetta er kannksi síður hugsanalestur en gæti þó verið þegar kemur að þeim sem eru tengdir þér. Það er freistandi að draga þessa ályktun út frá fyrstu skynjun þinni þar sem náinn vinur þinn var í spilinu. Það er augljóst að vinur þinn handfjatlaði krossinn þótt ekki hafi hann átt von á því að þú yrðir þess áskynja sem varð með frænda hans. Sennilega hefur frændi hans verið honum mjög ofarlega í huga þegar hann var að handfjatla krossinn fyrir framan þig og hefur líklega saknað hans sárt og ekki ólíklegt að þú hafir skynjað þessar tilfinningar.

Of mikil umhugsun óheppileg

Hvort þú átt að rækta þessa gáfu eða ekki er erfitt að segja til um. A.m.k. er engin ástæða til að láta eins og þarna sé ekki eitthvað á ferðinni sem virkilega gæti reynst áhugavert þótt síðar yrði. Ég er þó ekki viss um að það borgi sig fyrir þig að hugsa svona mikið um dulræna þætti tilverunnar vegna þess að of mikil umhugsun um það yfirskilvitlega getur verið óheppileg fyrir þann sem er næmur, ekki síst ef mikill metnaður liggur í þessa sérstöku átt. Sennilega er ágætt að gæta aðhalds í allri hugsun um það leyndardómsfulla í tilverunni og ekki síst þegar maður er eins ungur og þú ert elskulegur. Nú satt best að segja hefur mér sýnst að hinn gullni meðalvegur sé þrátt fyrir allt bestur og sá vegur sem hentar okkur flestum til að feta, sérstaklega þegar kemur að hinu dulræna. Enda má segja að engum henti að fjötrast verulega af áhuga eða spennu vegna þess sem auðveldlega má taka inn í hreinustu rólegheitum og ekki síst þegar að því kemur að fá aukinn áhuga á því yfirskilvitlega.

Nauðsynlegt að velja sér lífshlutverk

Ef þú vilt rækta þennan hæfileika síðar meir er ágætt að byrja nú þegar að rækta sjálfan sig sem manneskju og efla allt það jákvæða í eigin fari. Þannig verður þú heppilegri farvegur síðar meir, fyrir það sem kann að vera dulrænt í fari þínu og persónu. Augljóslega verður þú að byggja upp möguleika á farsælli framtíð sjálfum þér til handa á hefðbundinn hátt líka. Ég mæli með því að þú einfaldlega eyðir jafn miklum ef ekki meiri tíma í umhugsun um skólabækurnar og því sem þeim viðkemur jafnframt því öðru sem kann að freista þín á sviði tómstunda og hugðarefna af ýmsum toga. Það er ekki verra að mennta sig og ætla sér nógu snemma einhvert ákveðið lífshlutverk Þú átt eins og annað ungt fólk auðvitað, að nota þau forréttindi sem flest íslensk ungmenni hafa og það eru námstækifærin sem nýtast til að leggja grunn að eigin framtíð svo hún verði eiguleg og geti aukið hamingju og öryggi hvort sem er hið innra eða ytra.

Myrkfælni

Vegna þess að þú óskar ráða við myrkfælni er rétt að eitt komi fram. Hvað varðar möguleikana á því að við verðum fyrir óþægindum frá þeim sem eru farnir af jörðinni er eitt og annað sem bendir til að svo sé alls ekki alltaf þegar um verulega myrkfælni er að ræða. Það er til í dæminu að jarðbundnar látnar verur kunni með nærveru sinni að gera okkur af og til myrkfælin en það er minna um þannig truflun frá þeim sem eru farnir en okkur grunar. Oftar en ekki er bara um aðrar, margþættar og ögn jarðbundnari skýringar að ræða. Það er ekki óalgengt að alls kyns hugsanagervi sem safnast iðulega fyrir í híbýlum manna hafi í för með sér alls kyns áhrif útgeislunar og ólíkra áhrifastrauma. Það eru því oft þessi uppsöfnuðuð gervi hugsana sem valda því að við verður myrkfælin eða óttaslegin. Við getum nefnilega við vissar aðstæður fundið óþyrmilega fyrir áhrifum frá þessum leifum af hugsunum sem hafa verið látnar fjúka ábyrgðarlaust frá fólki eins og þær myndu bara gufa upp í andrúmsloftið. Málið er bara að þær lifa hvað sem hver heldur eða segir og hafa áhrif á þá sem eru nægilega næmir til að skynja áhrif þeirra. Þau eru misjöfn allt eftir því hvernig þær voru í upphafi. Sum hugsanagervi eru tilkomin vegna reiði eða annars angurs. Þau eru alltaf óþægileg bæði á meðan þau fá líf og ekki síður eftir að þau hafa tekið sér bólfestu í uppsöfnuðum hugsanagervum sem enginn sér en margur skynjar. Eins er að of mikil umhugsun um alls kyns strauma og áhrif á neikvæðan hátt og þá óttatengd gerir okkur vissulega myrkfælin og jafnvel skelfingu lostin.
Þegar þú finnur fyrir þessari tilfinningu ótta við eitthvað sem þú skynjar og skilur ekki eða sérð ekki, þá er hentugt að fara með ,,Faðir Vor” og biðja góðan Guð um vernd og ekki er verra að biðja Guð um að senda okkur engla sem ætíð eru okkur mannfólkinu nálægir til að vernda okkur fyrir öllu sem kann mögulega að vera neikvætt eða varhugavert. Það er satt best að segja ekkert víst að það sem kemur myrkfælninni við þurfi endilega að vera bundið þeim látnu elskan, eins og þú sérð á þessum upplýsingum. Ég myndi jafnframt hafa kross um hálsinn og ekki er verra að minna sjálfan sig á að ef við erum jákvæð og treystum Guði gengur okkur flest vel. Rétt er að við biðjum um að fá að eignast samfélag við Krist jafnframt því sem við eflum trú okkar á kenningar hans innra með okkur. Ef þannig er að málum staðið huglægt er enginn ástæða til að halda eða yfirleitt að óttast að nokkuð það illt geti nálgast okkur í gegnum þá varnarmúra sem einlægri guðstrú fylgja.

Við lifum líkamsdauðann

Vegna spurningar þinnar um hvort ég trúi því að við lifum líkamsdauðann þá er þetta að segja: Já, ég er algjörlega viss um að við lifum líkamsdauðann. Við erum búin til úr anda og efni. Efnið hrörnar og deyr. Eins getum við orðið fyrir slysum og líffærastarfsemin skaðast þannig að líkaminn gefst upp. Andinn sem inniheldur sálina getur ekki dáið, því hann er orka sem er ekki efnisleg heldur andleg og þar gilda önnur lögmál sem eru alls ekki háð því efnislega.
Andleg orka eyðist ekki og hjá okkur í andanum er sálin og hún tengist huganum í honum er persónuleikinn og allt þetta getur auðveldelga starfað fyrir utan líkamann. Þannig er ég, vegna þessarar vitneskju, fullkomlega viss um að við eigum líf eftir að líkaminn gefst upp. Jesú Kristur sagði líka eins og þú veist: ,,Sá sem trúir á mig mun aldrei að eilífu deyja.” Þessu trúi ég og hann sagði jafnframt: ,, Í húsi föður míns eru margar vistarverur”. Í eina af þeim munum við fara eftir að við yfirgefum líkamann. Þessar vistarverur sem verið er að vísa til eru ,,Guðsríki” sem er ríki andans.

Vistarverur óþroskaðra

Þú spyrð hvert þeir fari sem augljóslega eru vondir. Það eru önnur lögmál í gangi hér á jörðinni en í ríki Guðs. Hér á jörðinni getur hver sem er, alveg sama hve slæmur hann er, villt um fyrir samferðafólki sínu í mislangan tíma. Þannig að þeim getur fundist viðkomandi heillandi. Viðkomandi getur virst hafa góðan dreng að geyma og haft áhrif sem eru aflöguð og slæm, án þess að upp um viðkomandi innræti komist fyrr en seint og síðar meir. Margur hefur getað leynt neikvæðu atferli sínu og jafnvel skaðað aðra um tíma. Slæmur eða neikvæður einstaklingur hefur á jörðinni marga möguleika til að gefa illsku sinni líf. Peningar, titlar, þjóðfélagsaðstaða og eitt og annað getur verið slíkum einstakling nokkurs konar skálkaskjól til að hylma yfir óþverrahátt.
Aftur á móti þegar við erum farin úr líkamanum getum við ekki lengur leynt innræti okkar. Við erum þá í þeirri aðstöðu að hugsanir okkar eru lifandi og sjáanlegar þeim sem eru andlegir líka. Eðlilegt er að álykta sem svo að líkur sæki líkan heim. Við vistaskiptin hefur útgeislun sálar okkar allt að segja ásamt þeim hugsunum sem hugur okkar hefur að geyma. Við getum því ekki lengur falið okkar innri mann. Hann sést og öllum sem á vegi okkar verða er hann ljós samstundis. Við getum heldur ekki þrifist nema í samfélagi við okkur líka. Ef við erum neikvæð erum við í vistarverum með neikvæðu þangað til við kjósum sjálf breytingu á því og hún liggur í að breyta um huglægt atferli og óska stuðnings í huglægum neikvæðum vanda.

Myrkur vanþekkingar og þroskaleysis

Við getum í ríki Guðs fengið hjálp ef við óskum hennar. Við verðum samt að biðja um hana og jafnframt vinna fyrir henni með breyttu hugarfari og einlægum vilja til verksins. Ef við erum neikvæð á jörðinni breytist það ekki nema við kjósum slíkt sjálf þó að við förum yfir um. Við lifum líkamsdauðann og í huga sem er andlegur og liggur í sálinni er vilji okkar líka og hann lifir áfram þrátt fyrir vistaskiptin. Þess vegna verðum við að nota vilja okkar hinum megin til að biðja um hjálp úr myrkri vanþekkingar og þroskaleysis eins og á jörðinni. Þegar Kristur talar um margar vistarverur í húsi föðurins á hann jafnframt við sennilega að við getum ekki verið í byrjun öll þar sem birtan er mest í þessu guðlega ríki. Það yrði okkur sumum a.m.k. tímabundið nokkurs konar ofraun. Segja má að við með framkomu okkar og breytni fyrir vistaskiptin séum við að velja fyrirfram þau heimkynni sem bíða okkar hinum megin. Við erum þá ekki að tala um refsingu. Við erum að tala um að við höfum frjálsan vilja og getum notað hann t.d. til að efla það góða í eigin sál eins og það slæma. Þetta atferli velur enginn fyrir okkur. Við veljum það sjálf. Þannig trúi ég því ekki að helvíti sé til. Einungis mismunandi vistarverur sem ákvarðast við umskiptin nákvæmlega eftir hugsunum okkar og innri gerð, þeirri sálnagerð sem við erum. Það er engin refsing til nema sú eðlilega refsing sem liggur í því að kjósa að lifa lífi sínu neikvætt.

Guð umvandar en refsar ekki

Þannig erum við á valdi þess sem er óþægilegt og óhentugt og veldur okkur fyrr eða síðar kvöl og ama. Við verðum að gera okkur grein fyrir því hér og nú að það getur enginn gert okkur að öðru en því sem við kjósum sjálf að vera hið innra, einfaldlega vegna þess að við fengum sjálf þennan frjálsa vilja í vöggugjöf til að velja og hafna. Það er enginn vandi að vera jákvæður ef allt gengur okkur í haginn. Aftur á móti er vandi að vera jákvæður ef allir hlutir eru okkur þungir í skauti. Þess vegna má segja að þá fyrst reyni á hvert innihald upplags okkar er, þegar við förum að takast á við misþægilega atburðarrás. Af því að Guð elskar okkur öll jafnt gaf hann öllum mönnum þetta val og jafnframt sitt eigið eðli þegar hann skapaði okkur í sinni göfugu mynd. Það þýðir að ef við kjósum að afskræma það sem er guðlegt í eigin fari, þá eigum við ekki samleið með þeim sem kjósa að efla það guðlega í sér og öðrum. Við veljum vitanlega sjálf það ástand bæði hér og í væntanlegum vistarverum handan grafar. Guð er algóður og ástundar ekki refsingar á börnum sínum. Hann umber en umvandar líka. Hann setti okkur í þessa aðstöðu þegar á jörðinni að velja sjálf það líf sem við huglægt kjósum að lifa. Jafnvel þó ytri aðstæður okkar séu mismunandi mikið á valdi okkar þýðir það ekki endilega að við þurfum þrátt fyrir ytri annmarka endilega að velja að vera vond eða öðrum til kvalar og armæðu. Vonandi gengur þér vel að nýta þér eitthvað úr þessum vangaveltum mínum. Það fer ekki á milli mála að þú ert dulrænn. Eða eins og góði strákurinn sagði eitt sinn í góðra vina hópi: ,,Elskurnar mínar, auðvitað er ég spenntur. Ég finn að ég er rosalega dulrænn. Málið er bara að ég er viss um að það borgar sig að leggja hægfara uppbyggingu í þetta og þá náttúrulega kemur með tímanum í ljós hvort ég er kórtækur dulrænt eða hvort ég á eftir að syngja einhverjar þær dulrænu einsöngsaríur sem eitthvað gagn og vit er í. Ég verð auðvitað ef ég ætla mér dulrænan einsöng að ætla mér langvinna þjálfun og taka alvarlega og íhuga góða leiðsögn þeirra sem reynsluna hafa.”

Gangi þér vel bæði á dularvegum sem og öðrum vegum framtíðar þinnar. Guð verndi þig,
Með vinsemd,
Jóna Rúna.”